Niektórzy klienci przekazują dokumenty z opóźnieniem, a często robią to dzień przed ustawowym terminem do złożenia deklaracji, JPK_VAT czy uregulowania zobowiązania wobec budżetu. Zdarza się, że dokumenty są przekazywane również po upływie terminu do złożenia deklaracji czy zapłaty zobowiązania. Opóźnienia w dostarczaniu dokumentacji prowadzą do dezorganizacji pracy w biurze rachunkowym i niepotrzebnych napięć w relacjach biuro – klient.

Mogą też prowadzić do błędów w dokonywanych zapisach księgowych w wyniku szybkiej błędnej dekretacji czy niewłaściwej oceny dokumentów w świetle prawa podatkowego. To w konsekwencji doprowadza do ustalenia niewłaściwej wysokości zaliczek na podatek dochodowy, błędnych rozliczeń w zakresie podatku od towarów i usług, w zakresie rozliczeń dokumentacji pracowniczej i ustalenia w nieprawidłowej wysokości zobowiązań z tytułu ubezpieczeń.

Księgi muszą być nie tylko rzetelne

Określone podmioty zobowiązane są do prowadzenia ksiąg rachunkowych. Przepisy ustawy o rachunkowości wskazują, że księgi rachunkowe powinny być prowadzone rzetelnie, bezbłędnie, sprawdzalnie i bieżąco. Księgi rachunkowe uznaje się za:

• rzetelne, jeżeli dokonane w nich zapisy odzwierciedlają stan rzeczywisty,
• prowadzone bezbłędnie, jeżeli wprowadzono do nich kompletnie i poprawnie wszystkie zakwalifikowane do zaksięgowania w danym miesiącu dowody księgowe, zapewniono ciągłość zapisów oraz bezbłędność działania stosowanych procedur obliczeniowych,
• sprawdzalne, jeżeli umożliwiają stwierdzenie poprawności dokonanych w nich zapisów, stanów (sald) oraz działania stosowanych procedur obliczeniowych,
• prowadzone bieżąco, jeżeli m.in. pochodzące z nich informacje umożliwiają sporządzenie w terminie obowiązujących jednostkę sprawozdań finansowych i innych, sprawozdań, w tym deklaracji podatkowych oraz dokonanie rozliczeń finansowych.

Każda transakcja musi być zaksięgowana

Do ksiąg rachunkowych okresu sprawozdawczego należy wprowadzić, w postaci zapisu, każde zdarzenie, które nastąpiło w tym okresie sprawozdawczym. Zazwyczaj okresem sprawozdawczym jest miesiąc, a więc klient powinien dostarczać dokumenty do biura rachunkowego, do momentu zamknięcia ksiąg za dany okres sprawozdawczy - miesiąc. Dostarczenie dokumentów do biura po zamknięciu miesiąca doprowadza do sytuacji, w której należy ująć je w księgach w miesiącu następnym, ale w zakresie rozliczeń podatkowych należy sporządzić ewentualne korekty.

Ważne: To kierownik jednostki ponosi odpowiedzialność za wykonywanie obowiązków w zakresie rachunkowości określonych ustawą o rachunkowości, w tym z tytułu nadzoru, również w przypadku, gdy określone obowiązki w zakresie rachunkowości przejmie inna osoba czy przedsiębiorstwo usługowo prowadzące księgi.

Prowadzenie PKPiR

Zgodnie z przepisami ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, określone  podmioty są obowiązane prowadzić podatkową księgę przychodów i rozchodów, w sposób zapewniający ustalenie dochodu (straty), podstawy opodatkowania i wysokości należnego podatku za rok podatkowy, w tym za okres sprawozdawczy, a także uwzględniać w ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych informacje niezbędne do obliczenia wysokości odpisów amortyzacyjnych.

W razie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów przez biuro rachunkowe zapisy muszą być dokonywane w porządku chronologicznym na podstawie dowodów, przekazywanych przez podatnika zgodnie z postanowieniami umowy, w czasie zapewniającym prawidłowe i terminowe rozliczenia z budżetem, lecz nie później niż do dnia 20 każdego miesiąca za miesiąc poprzedni. Jak wskazują przepisy rozporządzenia o prowadzeniu podatkowej księgi przychodów i rozchodów podatnik jest obowiązany prowadzić księgę rzetelnie i w sposób niewadliwy. Za niewadliwą uważa się księgę prowadzoną zgodnie z przepisami rozporządzenia, według ustalonego wzoru księgi i zgodnie z objaśnieniami do wzoru księgi. Księgę uważa się za rzetelną, jeżeli dokonywane w niej zapisy odzwierciedlają stan rzeczywisty. Księgę uznaje się za rzetelną m.in. gdy: niewpisane lub błędnie wpisane kwoty przychodu nie przekraczają łącznie 0,5 proc. przychodu wykazanego w księdze za dany rok podatkowy lub przychodu wykazanego w roku podatkowym do dnia, w którym organ podatkowy stwierdził te błędy, lub błędy spowodowały podwyższenie kwoty podstawy opodatkowania, z wyjątkiem błędów polegających na niewykazaniu lub zaniżeniu kosztów zakupu materiałów podstawowych, towarów handlowych oraz kosztów robocizny. Opóźnienia w zakresie dostarczania dokumentów uniemożliwiają więc właściwe prowadzenie księgi.

Nieterminowe dostarczenie dokumentów do biura rachunkowego powoduje również konsekwencje na gruncie podatku od towarów i usług. Jeżeli klient dostarczy faktury kosztowe, z wykazanym vat naliczonym, ze znacznym opóźnieniem (już po ustawowych terminach możliwości rozliczenia vat naliczonego), to biuro będzie mogło tylko sporządzić korekty JPK_VAT (nie później jednak niż w ciągu pięciu lat, licząc od końca roku, w którym powstało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego). Podobnie w przypadku opóźnienia w dostarczaniu do biura faktur sprzedaży, po okresie w którym powstał dla transakcji obowiązek podatkowy, również będzie już tylko możliwa korekta JPK_VAT i pojawi się konieczność zapłaty odsetek za zwłokę.

Konsekwencjami późnego dostarczania dokumentów mogą być więc nie tylko frustracje ze strony pracowników biura rachunkowego, ale dodatkowe płatności dla biura za sporządzenie korekt deklaracji, zeznań, dopłaty do podatków czy odsetki od zaległości budżetowych.

Ważne: Zgodnie z przepisami kodeksu karnego skarbowego kto nierzetelnie prowadzi księgę, podlega karze grzywny do 240 stawek dziennych. W wypadku mniejszej wagi, sprawca podlega karze grzywny za wykroczenie skarbowe, karze podlega także ten, kto wadliwie prowadzi księgę. Ważne jest, aby to podatnik dbał o terminowe dostarczanie dokumentów do biura rachunkowego, ponieważ to on, zgodnie z przepisami ordynacji podatkowej, odpowiada za swoje rozliczenia całym swoim majątkiem.

Podstawa prawna:

• art. 4 ust. 1, art. 4 ust. 5, art. 11, art. 24, art. 77 ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości (tekst jedn. Dz.U. z 2023 r., poz. 120 ze zm.)
• art. 24a ust. 1 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. Dz.U. z 2022 r., poz. 2647 ze zm.)
• par. 10, par. 27 rozporządzenia ministra finansów z 23 grudnia 2019 r. w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów (Dz.U. z 2019 r., poz. 2544 ze zm.)
• art. 86 ust. 1, art. 86 ust. 10b, art. 86 ust. 13a ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn. Dz.U. z 2022 r., poz. 931 ze zm.)
• art. 61 ustawy z 10 września 1999 r. Kodeks karny skarbowy (tekst jedn. Dz.U. z 2023 r., poz. 654 ze zm.)
• art. 26 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz.U. z 2022 r., poz. 2651 ze zm.)

Nowelizacja rozporządzenia w sprawie świadectwa pracy weszła w życie po upływie 7 dni od dnia ogłoszenia, czyli 23 maja 2023 r.

W świadectwie pracy zamieszcza się m.in. informacje niezbędne do ustalenia uprawnień ze stosunku pracy i uprawnień z ubezpieczeń społecznych. Dotychczasowy zakres informacji określony w rozporządzeniu ministra rodziny, pracy i polityki społecznej z 30 grudnia 2016 r. w sprawie świadectwa pracy, dotyczący:

• okresu lub okresów zatrudnienia;
• wymiaru czasu pracy pracownika w czasie trwania stosunku pracy;
• rodzaju wykonywanej pracy lub zajmowanych stanowisk lub pełnionych funkcji;
• trybu i podstawy prawnej rozwiązania lub podstawy prawnej wygaśnięcia stosunku pracy, a w przypadku rozwiązania umowy o pracę za wypowiedzeniem - strony stosunku pracy, która dokonała wypowiedzenia;
• okresu, za który pracownikowi przysługuje odszkodowanie w związku ze skróceniem okresu wypowiedzenia umowy o pracę na podstawie art. 36(1) par. 1 kodeksu pracy;
• urlopu wypoczynkowego przysługującego pracownikowi w roku kalendarzowym, w którym ustał stosunek pracy i wykorzystanego w tym roku;
• wykorzystanego urlopu bezpłatnego i podstawy prawnej jego udzielenia;
• wykorzystanego urlopu ojcowskiego;
• wykorzystanego urlopu rodzicielskiego i podstawy prawnej jego udzielenia;
• wykorzystanego urlopu wychowawczego i podstawy prawnej jego udzielenia;
• okresu, w którym pracownik korzystał z ochrony stosunku pracy, o której mowa w art. 186(8) par. 1 pkt 2 kodeksu pracy;
• zwolnienia od pracy przewidzianego w art. 188 Kodeksu pracy, wykorzystanego w roku kalendarzowym, w którym ustał stosunek pracy;
• liczby dni, za które pracownik otrzymał wynagrodzenie, zgodnie z art. 92 Kodeksu pracy, w roku kalendarzowym, w którym ustał stosunek pracy;
• okresu odbytej czynnej służby wojskowej lub jej form zastępczych;
• okresu wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze;
• wykorzystanego dodatkowego urlopu albo innego uprawnienia lub świadczenia, przewidzianego przepisami prawa pracy;
• okresów nieskładkowych, przypadających w okresie zatrudnienia, którego dotyczy świadectwo pracy, uwzględnianych przy ustalaniu prawa do emerytury lub renty;
• zajęcia wynagrodzenia za pracę w myśl przepisów o postępowaniu egzekucyjnym;
• należności ze stosunku pracy uznanych i niezaspokojonych przez pracodawcę do dnia ustania tego stosunku z powodu braku środków finansowych;
• informacji o wysokości i składnikach wynagrodzenia oraz o uzyskanych kwalifikacjach - na żądanie pracownika;

został rozszerzony o informacje w zakresie:

• zwolnienia od pracy przewidzianego w art. 148(1) par. 1 kodeksu pracy, wykorzystanego w roku kalendarzowym, w którym ustał stosunek pracy (zwolnienie od pracy z powodu siły wyższej);
• urlopu opiekuńczego wykorzystanego w roku kalendarzowym, w którym ustał stosunek pracy;
• liczby dni pracy zdalnej, przewidzianej w art. 67(33) par. 1 kodeksu pracy, wykonywanej w roku kalendarzowym, w którym ustał stosunek pracy (okazjonalna praca zdalna).

Wzór świadectwa pracy określono w załączniku do rozporządzenia, przy czym dodatkowe informacje wprowadzone zmianami należy wykazać w ustępie 6, w punktach 1,3,10 (przy zmienionej dotychczasowej numeracji). Zmianą objęto również sposób prezentacji informacji o wykorzystaniu urlopu rodzicielskiego (obecnie pkt 6).

Podstawa prawna:

• rozporządzenie ministra rodziny i polityki społecznej z 11 maja 2023 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie świadectwa pracy (Dz.U. z 2023 r., poz. 912)
• rozporządzenie ministra rodziny, pracy i polityki społecznej z 30 grudnia 2016 r. w sprawie świadectwa pracy (Dz.U. z 2020 r., poz.1862)
• art. 97 par. 4 ustawy z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (tekst jedn. Dz.U. z 2022 r., poz. 1510 ze zm.)

24 maja w Dzienniku Ustaw pod poz. 996 opublikowana została ustawa z 14 kwietnia 2023 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw. Jej celem jest implementacja przepisów unijnych. Środki przewidziane dyrektywą 2020/284 służą wzmocnieniu ram współpracy administracyjnej, co w założeniu ma przyczynić się do rozwiązania problemu nieprawidłowości (oszustw) związanych z VAT w sektorze e-commerce. Nowelizacja wprowadza zmiany w: ustawie z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług, ustawie z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Prawo bankowe, ustawie z dnia 5 listopada 2009 r. o spółdzielczych kasach oszczędnościowo-kredytowych oraz w ustawie z dnia 16 listopada 2016 r. o Krajowej Administracji Skarbowej.     

Zmiany w VAT

Zmiany w ustawie o podatku od towarów i usług polegają na dodaniu w dziale XI tej ustawy nowego rozdziału 2a Ogólne obowiązki dostawców usług płatniczych. W myśl dodanych regulacji dostawca usług płatniczych będzie obowiązany prowadzić ewidencję odbiorców płatności i płatności transgranicznych w odniesieniu do świadczonych usług płatniczych, jeżeli w ciągu kwartału będzie świadczyć usługi płatnicze odpowiadające ponad 25 płatnościom transgranicznym na rzecz tego samego odbiorcy płatności. Ewidencja ma być prowadzona w postaci elektronicznej, za każdy kwartał. Ustawa stanowi, że płatność uznaje się za płatność transgraniczną w przypadku, gdy płatnik w rozumieniu ustawy o usługach płatniczych znajduje się na terytorium jednego państwa członkowskiego, a odbiorca płatności znajduje się na terytorium innego państwa członkowskiego albo na terytorium państwa trzeciego. Obowiązek prowadzenia ewidencji nie będzie dotyczył usług płatniczych świadczonych przez dostawców usług płatniczych płatnika w odniesieniu do płatności transgranicznej, w przypadku której co najmniej jeden z dostawców usług płatniczych odbiorcy płatności znajduje się na terytorium państwa członkowskiego. Na dostawców usług płatniczych nałożono także obowiązek przechowywania wskazanej wyżej ewidencji oraz jej udostępniania.

Zmiany w Prawie bankowym

Zmiany w ustawie Prawo bankowe polegają na rozszerzeniu katalogu podmiotów, którym bank ma obowiązek udzielać informacji stanowiących tajemnicę bankową o Szefa KAS. Informacje mają być przekazywane w zakresie niezbędnym do wykonywania obowiązku udostępniania temu organowi ewidencji odbiorców płatności i płatności transgranicznych. Analogiczny charakter ma zmiana w ustawie o spółdzielczych kasach oszczędnościowo-kredytowych. Zmiany w ustawie o Krajowej Administracji Skarbowej mają charakter dostosowawczy.

Zmiany wejdą w życie 1 stycznia 2024 r.

Podstawa prawna:

• ustawa z 14 kwietnia 2023 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 996)

Sprzedający mieszkanie przed upływem pięciu lat od nabycia uniknie podatku, gdy zainwestuje w nowy lokal. Nie ma znaczenia, że posiada już kilka innych mieszkań w tej samej miejscowości, ani to, do czego te lokale wykorzystuje. Takie stanowisko zajął dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w najnowszej interpretacji. Według ekspertów to znacząca zmiana podejścia na korzyść podatników.

Więcej na ten temat w tekście w serwisie Prawo.pl >>

W Dzienniku Ustaw pod poz. 825 opublikowano ustawę z 14 kwietnia 2023 r. o zmianie ustawy o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi, ustawy o obligacjach, ustawy o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym, systemie gwarantowania depozytów oraz przymusowej restrukturyzacji oraz niektórych innych ustaw. Artykuł 18 wprowadza zmiany w ustawie o fundacji rodzinnej.

Zgodnie z przepisami ustawy o fundacji rodzinnej, przychody uzyskiwane przez beneficjentów fundacji będą zaliczane do przychodów z innych źródeł, w określonych przypadkach korzystających ze zwolnienia od podatku.

Przychody beneficjentów fundacji ze zwolnieniem lub bez

Od wskazanych przychodów, w zakresie w jakim nie będą one korzystać ze zwolnienia od podatku, będzie pobierany podatek w wysokości:

• 10 proc. przychodów uzyskanych przez osobę będącą w stosunku do fundatora osobą zaliczoną do I lub II grupy podatkowej w rozumieniu przepisów ustawy o podatku od spadków i darowizn, w części odpowiadającej proporcji, (o której mowa w 27 ust. 4 ustawy o fundacji rodzinnej), według stanu na dzień uzyskania przychodu,
• 15 proc. przychodów - w zakresie przychodów, które nie podlegają opodatkowaniu na podstawie powyższej.

Do I grupy podatkowej w rozumieniu przepisów ustawy o podatku od spadków i darowizn zalicza się małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, zięcia, synową, rodzeństwo, ojczyma, macochę i teściów, do grupy II - zstępnych rodzeństwa, rodzeństwo rodziców, zstępnych i małżonków pasierbów, małżonków rodzeństwa i rodzeństwo małżonków, małżonków rodzeństwa małżonków, małżonków innych zstępnych.

Fundacja rodzinna zostanie objęta podmiotowym zwolnieniem od podatku dochodowego od osób prawnych, z pewnymi wyjątkami. Zgodnie ze zmianami, wyjątek ten będą stanowić osiągane przez fundację przychody z najmu, dzierżawy lub innej umowy o podobnym charakterze, której przedmiotem jest przedsiębiorstwo, zorganizowana część przedsiębiorstwa lub składniki majątku służące prowadzeniu działalności przez beneficjenta, fundatora lub podmiot powiązany (w rozumieniu art. 11a ust. 1 pkt 4 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych) z fundacją rodzinną, beneficjentem lub fundatorem, przy czym wielkość udziałów i praw, o których mowa w art. 11a ust. 2 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych,
wynosi co najmniej 5 proc.

Ryzyko utraty prawa do zwolnienia

Ponadto fundacja w organizacji straci prawo do zwolnienia, gdy nie zostanie zgłoszona do rejestru fundacji rodzinnych w terminie sześciu miesięcy od dnia jej powstania albo postanowienie sądu rejestrowego odmawiające jej zarejestrowania stanie się prawomocne. Jeżeli do tego dojdzie, to fundacja rodzinna w organizacji będzie zobowiązana do złożenia zeznania podatkowego, albo takich zeznań, obejmujących okres od początku jej powstania oraz będzie zobowiązana do zapłaty podatku wraz z odsetkami za zwłokę.

Podatek od ukrytych zysków

Zgodnie ze zmianami opodatkowaniu 15-proc. stawką podatku dochodowego od osób prawnych będą podlegać świadczenia w postaci ukrytych zysków.

Przez świadczenia w postaci ukrytych zysków rozumie się:

• odsetki, prowizje, wynagrodzenia i inne opłaty od jakiegokolwiek rodzaju pożyczki udzielonej fundacji rodzinnej przez beneficjenta, fundatora lub podmiot powiązany z beneficjentem, fundatorem lub fundacją rodzinną;
• darowizny lub inne nieodpłatne lub częściowo odpłatne świadczenia, inne niż świadczenia wskazane w art. 2 ust. 2 ustawy o fundacji rodzinnej, przekazane, bezpośrednio lub pośrednio, na rzecz beneficjenta, fundatora, podmiotu powiązanego z beneficjentem, fundatorem lub fundacją rodzinną;
• świadczenia na rzecz beneficjenta, fundatora lub podmiotu powiązanego z beneficjentem, fundatorem lub fundacją rodzinną z tytułu: usług doradczych, księgowych, badania rynku, usług prawnych, usług reklamowych, zarządzania i kontroli, przetwarzania danych, usług rekrutacji pracowników i pozyskiwania personelu, gwarancji i poręczeń oraz świadczeń o podobnym charakterze, wszelkiego rodzaju opłat i należności za korzystanie lub prawo do korzystania z praw lub wartości,
• różnicę między wartością rynkową transakcji określoną zgodnie z art. 11c a ustaloną ceną tej transakcji - w przypadku innych niż określone w punkcie powyżej transakcji między fundacją rodzinną a beneficjentem, fundatorem, podmiotem powiązanym z beneficjentem, fundatorem lub fundacją rodzinną;
• pożyczkę udzieloną przez fundację rodzinną beneficjentowi w tej części, która podlegała zwrotowi w danym roku podatkowym i nie została zwrócona do dnia upływu terminu złożenia deklaracji, o której mowa w art. 24s ust. 1, za ten rok podatkowy;
• pożyczkę udzieloną przez fundację rodzinną beneficjentowi na okres co najmniej 10 lat albo na okres krótszy niż 10 lat, jeżeli ostateczny termin obowiązywania umowy wyniósł co najmniej 10 lat.

Zmiany do ustawy o fundacji rodzinnej wejdą w życie 22 maja 2023 r.

Podstawa prawna:

• ustawa z 26 stycznia 2023 r. o fundacji rodzinnej ( U. z 2023 r., poz. 326 ze zm.)
• art. 14 ust. 3 ustawy z 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (tekst jedn. Dz.U. z 2021 r., poz. 1043 ze zm.)
• art. 27 ust. 1, art. 11a ust. 1 pkt 4, art. 11a ust. 2 pkt 1 ustawy z 15.02.1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jedn. Dz.U. z 2022 r., poz. 2587 ze zm.)
• art. 20 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. Dz.U. z 2022 r., poz. 2647 ze zm.)
• art. 18, art. 26 pkt 2 ustawy z 14 kwietnia 2023 r. o zmianie ustawy o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi, ustawy o obligacjach, ustawy o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym, systemie gwarantowania depozytów oraz przymusowej restrukturyzacji oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2023 r., poz. 825)

Już za chwilę wchodzą w życie przepisy o fundacjach rodzinnych. Ustawa z 26 stycznia 2023 roku o fundacji rodzinnej zacznie obowiązywać dokładnie 22 maja 2023 r.

Czym jest fundacja rodzinna?

Wprowadzenie instytucji fundacji rodzinnej do polskiego prawa ma duże znaczenie dla przedsiębiorstw rodzinnych – głównym jej celem jest gromadzenie i zabezpieczenie majątku na przyszłość w sytuacji, gdy spadkobiercy przedsiębiorcy nie będą chcieli lub mogli nim bezpośrednio zarządzać. Art. 2 ww. ustawy wskazuje wprost, że fundacja rodzinna jest osobą prawną utworzoną w celu gromadzenia mienia, zarządzania nim w interesie beneficjentów oraz spełniania świadczeń na rzecz beneficjentów. Osobowość prawną fundacja zyskuje z momentem wpisu do rejestru fundacji rodzinnych. Aby do tego doszło, konieczne jest złożenie przed notariuszem oświadczenia o ustanowieniu fundacji, ustalenie statutu, ustanowienie organów fundacji oraz wniesienie funduszu założycielskiego.

Dalsze przepisy ustawy wskazują sposób funkcjonowania fundacji, zarządzania majątkiem czy wyszczególnienie osób związanych z fundacją.

Działalność gospodarcza fundacji rodzinnej

Co do zasady fundacje rodzinne mają prawo prowadzić działalność gospodarczą tylko w ściśle określonych przypadkach wskazanych w ustawie (art. 5). Działalność może być prowadzona w zakresie m.in. zbywania mienia, o ile nie zostało one wcześniej nabyte wyłącznie w celu dalszego zbycia, najmy, dzierżawy, nabywania i zbywania papierów wartościowych czy udzielania pożyczek spółkom „powiązanym” (takim, w których spółka posiada udziały lub jest wspólnikiem) bądź beneficjentom. Ustawa wskazuje również kilka innych przykładów, ale jak widać zakres działalności jest wąski. Ustawodawca zabezpieczył się przed wykraczaniem przez fundacje poza ten zakres, nakładając sankcyjną stawkę podatkową w wysokości 25 proc. w przypadku prowadzenia działalności innej niż wskazana w ustawie – o czym niżej.

Opodatkowanie fundacji rodzinnych

Kwestią, na którą należy zwrócić uwagę, jest opodatkowanie fundacji rodzinnych. Zastosowanie do fundacji rodzinnej jako osoby prawnej w zakresie opodatkowania będą miały przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Mimo tego, że formalnie fundacja rodzinna w myśl ustawy ma status podatnika CIT, to korzystać ona będzie ze zwolnienia podmiotowego zgodnie z dodanym pkt 25 w art. 6 ust. 1 ustawy o CIT. W większości sytuacji (choć, jak wskazano w ustawie, są od tego wyjątki) fundacja nie będzie zobowiązana do zapłaty podatku dochodowego. Zarówno gromadzenie majątku, jak i prowadzenie działalności wymienionych wprost w ustawie nie będzie podlegało opodatkowaniu podatkiem dochodowym. To zdecydowanie korzystne rozwiązanie, oznacza bowiem, że wniesienie wkładów na poczet pokrycia funduszu założycielskiego czy prowadzenie działalności przez fundację pozostanie poza zakresem opodatkowania CIT.

Wyjątki od zwolnień

Przepisy ustawy o fundacji rodzinnej wprowadzają zmiany w ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych w zakresie nie tylko zwolnienia z podatku dochodowego dla fundacji, ale również wyjątków od ogólnej zasady zastosowania zwolnienia. Zgodnie z nowym brzmieniem art. 6 ust. 6 i 7, zwolnienie z podatku dochodowego dla fundacji rodzinnych nie ma zastosowania do podatku od przychodów z budynków a także do przekazanego lub postawionego do dyspozycji przez fundację rodzinną bezpośrednio lub pośrednio świadczenia, o którym mowa w art. 2 ust. 2 ustawy o fundacji rodzinnej (są to składniki majątkowe, w tym środki pieniężne, rzeczy lub prawa, przeniesione na beneficjenta albo oddane beneficjentowi do korzystania przez fundację rodzinną albo fundację rodzinną w organizacji, zgodnie ze statutem i listą beneficjentów) a także mienia przekazywanego w związku z rozwiązaniem fundacji rodzinnej. W takim przypadku podatek dochodowy wynosi 15 proc. podstawy opodatkowania. Dodatkowo, w zakresie w jakim fundacja rodzinna prowadzi działalność gospodarczą wykraczającą poza zakres działalności dozwolonej dla fundacji zgodnie z art. 5. ustawy, stawka podatku wynosi 25 proc. podstawy opodatkowania.

Pozostałe kwestie podatkowe

Z zasady świadczenia uzyskiwane przez beneficjentów fundacji będą podlegały opodatkowaniu PIT – jedynie nabycie świadczeń przez fundatora i jego najbliższą rodzinę będzie zwolnione w tym zakresie z opodatkowania. Za najbliższą rodzinę uważa się: małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierbów, zięciów i synowe, rodzeństwo, ojczyma lub macochę, teściów. Jak widać więc, krąg najbliższej rodziny jest szeroki, co pozwala na rozszerzenie grona osób uzyskujących świadczenia w ramach fundacji rodzinnej.

W kwestii podatku od spadków i darowizn – będzie obowiązywało wyłączenie z opodatkowania w przypadku spełnienia świadczenia na rzecz osób wpisanych na listę beneficjentów fundacji.

Podstawa prawna:

• ustawa z 26 stycznia 2023 r. o fundacji rodzinnej (Dz.U. poz. 326 ze zm.)

23 maja 2023 r. wchodzą w życie zmiany rozporządzenia w sprawie świadectwa pracy. Obejmują one rozszerzenie treści dokumentu o informacje dotyczące wykorzystanego urlopu opiekuńczego, zwolnienia z powodu siły wyższej oraz liczbie przepracowanych dni pracy zdalnej okazjonalnej. 

Zmiany są wynikiem wejścia w życie dwóch nowelizacji kodeksu pracy, w ramach których:

• 7 kwietnia 2023 r. pojawiła się możliwość wykonywania pracy zdalnej okazjonalnej,
• z kolei od 26 kwietnia 2023 r. pracownicy mogą wnioskować o udzielenie i wykorzystywać urlop opiekuńczy oraz zwolnienie od pracy z powodu siły wyższej.

Praca zdalna może być wykonywana okazjonalnie, na wniosek pracownika złożony w postaci papierowej lub elektronicznej, w wymiarze nieprzekraczającym 24 dni w roku kalendarzowym.

Urlop opiekuńczy przysługuje na wniosek pracownika, w celu zapewnienia osobistej opieki lub wsparcia osobie będącej członkiem rodziny lub zamieszkującej w tym samym gospodarstwie domowym, która wymaga opieki lub wsparcia z poważnych względów medycznych. Wymiar tego urlopu wynosi 5 dni w roku kalendarzowym. Za czas tego urlopu pracownik nie zachowuje prawa do wynagrodzenia.

Zwolnienie od pracy z powodu działania siły wyższej przysługuje w wymiarze 2 dni lub 16 godzin w pilnych sprawach rodzinnych spowodowanych chorobą lub wypadkiem, jeżeli jest niezbędna natychmiastowa obecność pracownika. Za czas tego zwolnienia pracownik zachowuje prawo do połowy wynagrodzenia. 

W par. 2 rozporządzenia określającym katalog informacji zamieszczanych w świadectwie pojawiły się odniesienia do tych właśnie trzech uprawnień. Pracodawca będzie podawać informacje dotyczące:

• zwolnienia od pracy przewidzianego w art. 148(1) par. 1 kodeksu pracy, wykorzystanego w roku kalendarzowym, w którym ustał stosunek pracy;
• urlopu opiekuńczego wykorzystanego w roku kalendarzowym, w którym ustał stosunek pracy;
• liczby dni pracy zdalnej, przewidzianej w  67(33) par. 1 kodeksu pracy, wykonywanej w roku kalendarzowym, w którym ustał stosunek pracy.

Podstawa prawna:

• rozporządzenie ministra rodziny i polityki społecznej z 11 maja 2023 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie świadectwa pracy (Dz.U. z 2023 r., poz. 912)

Odwołanie stanu zagrożenia epidemicznego, planowane na 1 lipca, będzie miało wpływ na rozliczenia podatkowe. Najważniejszą sprawą jest powrót obowiązkowego raportowania krajowych schematów podatkowych. W świetle przepisów antycovidowych (art. 31y), bieg terminów na raportowanie części schematów podatkowych (tzw. schematów podatkowych krajowych) został zawieszony do 30. dnia następującego po dniu odwołania stanu zagrożenia epidemicznego i stanu epidemii ogłoszonego w związku z Covid-19. Zawieszenie obowiązku raportowania krajowych schematów podatkowych będzie więc obowiązywało do końca lipca.

Zmiany dotkną również certyfikatów rezydencji i zawiadomień o zapłacie na rachunek spoza tzw. białej listy. Zgodnie z obowiązującymi przepisami, w okresie epidemii i zagrożenia epidemicznego oraz dwa miesiące dłużej płatnik może posługiwać się posiadanym certyfikatem rezydencji podatnika obejmującym 2019 r. pod warunkiem uzyskania oświadczenia podatnika, że dane w nim zawarte nie uległy zmianie. Od września trzeba będzie stosować aktualne certyfikaty rezydencji. Wróci zatem zasada, zgodnie z którą certyfikat jest ważny w terminie ważności wskazanym na dokumencie lub 12 miesięcy w przypadku braku wskazania takiego terminu.

Z chwilą odwołania stanu zagrożenia skróci się z kolei termin do zawiadomienia o zapłacie na rachunek spoza tzw. białej listy. Będzie wynosił siedem dni.  Na czas epidemii i stanu zagrożenia epidemicznego został wydłużony do 14.

Jeśli chodzi natomiast o interpretacje podatkowe, po ustaniu stanu zagrożenia epidemicznego przywrócony zostanie podstawowy termin ich wydawania, który wynosi trzy miesiące. Przepisy antycovidowe dawały Krajowej Informacji Skarbowej więcej czasu – dodatkowy kwartał.

Podstawa prawna:

• ustawa z 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (tekst jedn. Dz.U. z 2021 r., poz. 2095 ze zm.)

Skarbówka będzie mogła obniżyć wysokość sankcji VAT, ale nie ma pewności, czy może zaniechać jej nakładania. Decyzję podejmie po zbadaniu okoliczności sprawy i rodzaju nieprawidłowości. Eksperci wskazują na brak kryteriów takiej obniżki, co daje urzędnikom duże pole do uznaniowości. Podatnicy nie mają natomiast narzędzi, by kwestionować ich decyzje.

Więcej na ten temat w tekście w serwisie Prawo.pl >>

Choć minął już okres składania rocznych zeznań w podatku dochodowym od osób fizycznych, organy podatkowe w dalszym ciągu odpowiadają na pytania i wątpliwości podatników. Jednym z obszarów, w którym często pojawiają się wątpliwości, jest ulga rehabilitacyjna. Mogą z niej skorzystać osoby niepełnosprawne lub osoby mające na utrzymaniu osobę niepełnosprawne, które poniosły wydatki na rehabilitację lub wydatki związane z ułatwieniem wykonywania czynności życiowych. Jej zastosowanie może znacząco wpłynąć na kwotę podatku do zapłacenia.

Brak wspólnego miejsca zamieszkania rodzica z dzieckiem a możliwość skorzystania z ulgi rehabilitacyjnej

W jednej z najnowszych interpretacji (nr 0113-KDIPT2-2.4011.123.2023.3.MK) organ stwierdził, że brak wspólnego zamieszkiwania rodzica z dzieckiem na stałe nie stoi na przeszkodzie dla możliwości skorzystania z ulgi rehabilitacyjnej.

Sprawa dotyczyła mężczyzny, który był ojcem dziecka z orzeczoną niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym. Od początku roku 2022 syn zmienił miejsce zamieszkania i mieszka wraz z matką pod innym adresem. Opiekę nad dzieckiem sprawuje matka, zaś ojciec opiekuje się dzieckiem co drugi tydzień, w dniach wolnych od pracy od piątku do niedzieli oraz w sytuacjach, gdy zostanie o to poproszony przez matkę dziecka. Wnioskodawca zapytał, czy wydatki poniesione przez niego w związku z opieką sprawowaną nad dzieckiem, tj. zajęcia rehabilitacyjne (logopedyczne), wydatki na samochód dla osoby mającej na utrzymaniu osobę niepełnosprawną, a także wydatki na turnus rehabilitacyjny w przypadku, gdy faktura została wystawiona na matkę dziecka, może odliczyć w ramach ulgi rehabilitacyjnej.

Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej przychylił się w części do stanowiska wnioskodawcy stwierdzając, że wydatki poniesione na zajęcia rehabilitacyjne oraz wydatki związane z używaniem samochodu osobowego mogą zostać odliczone w ramach ulgi. Natomiast w związku z tym, że faktura za turnus rehabilitacyjny została wystawiona na matkę dziecka, tego wydatku wnioskodawca nie może odliczyć w ramach ulgi. Zdaniem organu, nie został bowiem spełniony warunek udokumentowania wydatku (brak na fakturze za turnus danych wnioskodawcy – nie ma znaczenia fakt, że poniósł on faktyczne opłaty).

Prawidłowe udokumentowanie ma znaczenie

O tym, jak ważne jest prawidłowe udokumentowanie wydatków, przekonała się również podatniczka, która chciała skorzystać z ulgi rehabilitacyjnej w związku ze sprawowaniem opieki nad niepełnosprawną córką. Zwróciła się więc z pytaniem do organu, by upewnić się, że takie uprawnienie jej przysługuje. 

W 2022 roku wnioskodawczyni zawarła ze szpitalem umowę na zakup leku dla dziecka. Jako osoba fizyczna nie była uprawniona do indywidualnego zakupu leku, dlatego pośrednikiem w zakupie musiał być szpital, na który została wystawione faktura. Wydatek został w całości sfinansowany przez wnioskodawczynię na podstawie umowy zawartej ze szpitalem, dlatego uważała ona, że ma prawo do jego odliczenia w ramach ulgi rehabilitacyjnej w zeznaniu rocznym.

Dyrektor KIS był innego zdania. Powołał się m.in. na art. 26 ust. 7 pkt 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, w myśl którego wysokość wydatków poniesionych na leki ustala się na podstawie dokumentu stwierdzającego ich poniesienie, zawierającego w szczególności: dane identyfikujące kupującego (odbiorcę usługi lub towaru) i sprzedającego (towar lub usługę), rodzaj zakupionego towaru lub usługi oraz kwotę zapłaty. Zdaniem organu, posiadana przez podatniczkę umowa zawarta ze szpitalem oraz dokonanie przelewu na rzecz szpitala dokumentują tylko fakt dokonania zapłaty za lek, nie zawierają natomiast danych, o których mowa w przywołanym przepisie i nie potwierdzają faktu zakupu leku przez podatniczkę. Dopiero w momencie posiadania przez nią dokumentu zawierającego dane identyfikujące kupującego i sprzedającego, rodzaj zakupionego towaru lub usługi oraz kwotę zapłaty, przy zachowaniu pozostałych warunków wynikających z przepisów, ulga będzie przysługiwała.

Stanowisko organów

Najnowsze interpretacje organów wskazują, jak istotne dla możliwości skorzystania z ulgi rehabilitacyjnej przez podatnika konieczne jest prawidłowe udokumentowanie poniesionych wydatków – nie jest wystarczający sam fakt ich poniesienia, potwierdzony dokonanym przelewem. Można powiedzieć, że najważniejszym elementem jest dokument wystawiony w odpowiedni sposób – wskazujący podatnika jako nabywcę towaru bądź usługi. Istnienie w tym zakresie podmiotów pośredniczących (jak np. wskazany w powyższej interpretacji szpital) wyłącza możliwość zastosowania ulgi. 

Podstawa prawna:

• art. 26 ust. 1 pkt 6 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. Dz.U. z 2022 r., poz. 2647 ze zm.)