W okresie świątecznym wielu pracowników bierze urlopy. Jest to często bardzo korzystne dla pracodawcy, któremu ułatwia ograniczenie funkcjonowania firmy w tym okresie. Czy jeżeli pracownik nie ma już urlopu można mu w tym czasie udzielić urlopu z urlopu przyszłorocznego, np. jako urlopu na żądanie?

Pracownik nie może domagać się udzielenia mu w ramach urlopu na żądanie urlopu, do którego nie ma jeszcze prawa. Odradzać też należy wyrażenie zgody przez pracodawcę na taki wniosek i udzielenie urlopu „zaliczkowo” z puli nowego roku.

Pracownik może domagać się jednak udzielenie mu w roku kalendarzowym nie więcej niż 4 dni urlopu we wskazanym przez niego terminie – tzw. urlop na żądanie (art. 167² k.p.). Pracodawca co do zasady powinien uwzględnić taki wniosek, a właściwie żądanie, które powinno do niego dotrzeć najpóźniej w dniu rozpoczęcia urlopu.

Nie jest to dodatkowy urlop w wymiarze 4 dni, ale „wycinek” z rocznej puli urlopu (20 lub 26 dni), do którego przypisano jedynie pewną odmienność w zakresie samego terminu jego udzielania. Skoro pracownik wykorzystał cały przysługujący mu urlop, to nie może już skorzystać z urlopu na żądanie. Nie ma tutaj znaczenia to, czy realizował jakikolwiek urlop w sposób wskazany w art. 167² k.p.

Nabycie prawa do urlopu

Urlop wypoczynkowy nabywany jest z początkiem roku, jeżeli pracownik pozostaje w tym czasie  w zatrudnieniu – w wymiarze pełnym (odpowiednio 20 lub 26 dni w zależności od tzw. urlopowego stażu pracy) lub ustalonym proporcjonalnie, jeżeli zatrudniony jest tylko na część roku (np. umowa na czas określony do końca marca). Osoba zatrudniona nie może zatem narzucić pod koniec grudnia, w ramach wnioskowania o urlop na żądanie, wypoczynku, do którego (jeszcze) nie ma prawa. Pracodawca nie musi zgadzać się na taki wniosek i nie ma w tym zakresie znaczenia, czy złożony zostałby jako „zwykły” wniosek urlopowy, czy „wzmocniony” oparciem się na art. 167² k.p.

Urlop „zaliczkowo”

Sąd Najwyższy w wyroku z 7 czerwca 2011 r. (sygn. akt II PK 314/10) wskazał, że kodeks pracy dopuszcza możliwość udzielenia urlopu wypoczynkowego później niż w tym roku kalendarzowym, w którym pracownik nabył do niego prawo, ale nie przewiduje, że można takiego urlopu udzielić wcześniej, tzn. przed nabyciem do niego prawa, co znajduje uzasadnienie w celu urlopu wypoczynkowego, jakim jest zapewnienie pracownikowi możliwości corocznej regeneracji sił fizycznych i psychicznych. W ten sposób wyznacza się minimalną częstotliwość korzystania z uprawnień urlopowych (zasada corocznego urlopu wypoczynkowego).

Orzeczenie to koresponduje z istotą prawa do wypoczynku wyrażoną m. in. właśnie w prawie do corocznego urlopu wypoczynkowego. Udzielenie urlopu przed nabyciem do niego prawa może być uznane za ograniczanie prawa do wypoczynku poprzez kumulowanie wolnego czasu w innym przedziale czasowym (roku kalendarzowym) i w konsekwencji zmniejszanie możliwości korzystania z niego w okresie, do którego ustawodawca je przypisuje (rok kalendarzowy). Istniałoby zatem ryzyko uznania istnienia nieprawidłowości w udzielaniu urlopów.

Przykład: Pracownik chciałby uzyskać wolne na 23 grudnia, ale nie ma już urlopu tegorocznego. Czy można udzielić mu urlopu z puli przyszłorocznej (za jego zgodą)?

Wprost takie działanie nie jest zakazane, ale należy je odradzać. Może być uznane za uszczuplanie wypoczynku przypadającego na kolejny rok, w razie sporu pracodawca ryzykuje także tym, że sąd pracy uzna, iż w kolejnym roku pracownik ma prawo do pełnego urlopu (wcześniejsze udzielenie urlopu może zostać zakwalifikowane jako przyznanie dodatkowego płatnego zwolnienia od pracy).

Pracownik może złożyć wniosek o urlop bezpłatny, możliwe byłoby także udzielenie zwolnienia w celu załatwienia sprawy osobistej. To ostatnie nie musi być odpracowane w tym samym okresie rozliczeniowym, nie ma także ograniczenia wskazującego, że zwolnienie to może obejmować jedynie część dnia pracy.

Podstawa prawna:

• art. 152, art. 153, art. 167² ustawy z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (tekst jedn. Dz.U. z 2025 r., poz. 277)

Ustawa o rynku pracy i służbach zatrudnienia przewiduje m.in. rozszerzenie dofinansowania wynagrodzenia osób skierowanych przez powiatowy urząd pracy. Możliwość otrzymana takiego dofinansowania nie będzie związana już tylko z zatrudnieniem bezrobotnego (w pewnym wieku). Po zmianach zostanie rozszerzona na osobę poszukującą pracy. Ustawa czeka już tylko na podpis prezydenta i publikację w Dzienniku Ustaw.

Zgodnie z art. 60d ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy starosta może, na podstawie zawartej umowy, przyznać pracodawcy lub przedsiębiorcy dofinansowanie wynagrodzenia za zatrudnienie skierowanego bezrobotnego, który ukończył 50. rok życia, w kwocie nie wyższej niż połowa minimalnego wynagrodzenia za pracę miesięcznie.

Bezrobotny i poszukujący pracy

Ustawa o rynku pracy w art. 141 przewiduje, że dofinansowanie będzie mogło być przyznane w związku z zatrudnieniem skierowanego przez powiatowy urząd pracy (PUP):

• bezrobotnego, który ukończył 50. rok życia, a nie ukończył 60 lat – w przypadku kobiety lub 65 lat – w przypadku mężczyzny,
• poszukującego pracy, który ukończył 60 lat – w przypadku kobiety lub 65 lat – w przypadku mężczyzny

– o ile nie był on zatrudniony lub nie wykonywał innej pracy zarobkowej (np. na podstawie umowy zlecenia) u tego pracodawcy bezpośrednio przed zarejestrowaniem jako bezrobotny albo poszukujący pracy.

Ważne! Poszukujący pracy to osoba, która  poszukuje zatrudnienia, innej pracy zarobkowej lub innej formy pomocy, zarejestrowana w PUP. Poszukujący pracy to osoba, które może (inaczej niż bezrobotny) pozostawać w zatrudnieniu. Może to być obywatel Polski lub cudzoziemiec.

Przykład: Pan Tomasz (55 lat) pracował w firmie X do końca lutego 2025 r. W marcu 2025 r. pracował na zlecenie w firmie Y. W kwietniu 2025 r. zarejestrował się jako bezrobotny. W oparciu o nowe regulacje ustawy o rynku pracy firma X zatrudniając tę osobę w oparciu o skierowanie z urzędu pracy mogłaby uzyskać refundację, gdyż nie zatrudniała pana Tomasza bezpośrednio przed jego rejestracją w PUP. Dofinansowania takiego nie mogłaby zaś uzyskać firma Y.

Ustawowe warunki

Dofinansowanie będzie przysługiwać w kwocie określonej w umowie, nie wyższej jednak miesięcznie niż połowa minimalnego wynagrodzenia za pracę obowiązującego w dniu zawarcia umowy przez pracodawcę i starostę, za każdego zatrudnionego bezrobotnego albo poszukującego pracy (w 2025 r. – 2033 zł).

Ważne! Opisane dofinansowanie nie będzie przysługiwać w przypadku zawarcia z bezrobotnym umowy zlecenia. Może być one przyznane w razie zatrudnienia bezrobotnego lub poszukującego pracy. Ustawa o rynku pracy definiuje zaś zatrudnienie jako wykonywanie pracy na podstawie stosunku pracy, stosunku służbowego lub umowy o pracę nakładczą.

W oparciu o nowe przepisy dofinansowanie wynagrodzenia przysługiwać będzie przez okres:

• 12 miesięcy – w przypadku zatrudnienia bezrobotnego,
• miesiąca – w przypadku zatrudnienia poszukującego pracy.

Pracodawca lub przedsiębiorca, który uzyska dofinansowanie, obowiązany będzie do utrzymania w zatrudnieniu:

• bezrobotnego – przez okres kolejnych 6 miesięcy,
• poszukującego pracy – przez okres kolejnego jednego miesiąca.

Ważne! Uzyskania dofinansowania w związku z zatrudnieniem osoby poszukującej pracy nie wyłączy fakt uzyskiwania przez tę osobę emerytury lub renty. 

Jeżeli pracodawca nie wywiąże się z warunku utrzymania zatrudnienia danej osoby po okresie objętym dofinansowaniem oraz w okresie przysługiwania dofinansowania, zobowiązany będzie zwrócić otrzymane środki wraz z odsetkami ustawowymi na zasadach wskazanych w art. 141 ustawy o rynku pracy. Niższy zwrot wystąpi w sytuacji, gdy zatrudnienie zostanie utrzymane przez okres dofinansowania oraz przez co najmniej połowę okresu zatrudnienia wymaganego po okresie dofinansowania – zwrot obejmie połowę kwoty uzyskanych środków. Jeżeli umowę rozwiąże skierowany bezrobotny lub poszukujący pracy albo z osobą tą zostanie rozwiązana umowa w trybie natychmiastowym (art. 52 lub 53 kodeksu pracy) lub umowa wygaśnie, w to miejsce skierowana zostanie kolejna osoba odpowiednio bezrobotna lub poszukująca pracy.

Opisane zmiany wejdą w życie pierwszego dnia miesiąca następującego po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.

Podstawa prawna:

• art. 60d ustawy z 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (tekst jedn. Dz.U. z 2025 r., poz. 214)
• art. 141 ustawy z 20 marca 2025 r. ustawie o rynku pracy i służbach zatrudnienia 

Co do zasady przedsiębiorcy mogą odliczyć VAT od zakupu i eksploatacji samochodów osobowych w pełnej wysokości w przypadku, gdy są one wykorzystywane wyłącznie do działalności gospodarczej. Używanie pojazdów do celów mieszanych – czyli również prywatnych – wyklucza taką możliwość. Pojazd używany wyłącznie do działalności gospodarczej musi mieć prowadzoną ewidencję przebiegu i trzeba go zgłosić do urzędu skarbowego na druku VAT-26. Wówczas przysługuje prawo do odliczenia 100% podatku VAT. Czy jednak w każdej sytuacji? Ciekawą interpretację w tym zakresie wydał dyrektor KIS.  

Zakup na potrzeby działalności

Z pytaniem o możliwość odliczenia VAT w całości od zarówno zakupu, jak i eksploatacji kampera zwróciła się spółka we wniosku o indywidualną interpretację. Spółka jest czynnym podatnikiem VAT, a jej działalność jest związana z rynkiem nieruchomości i jest wykonywana na całym terytorium Polski. Postanowiła kupić pojazd samochodowy, tzw. kamper, o masie nieprzekraczającej 3,5 tony, który ma służyć do przemieszczania się na terenie Polski oraz pełnić na miejscu wykonywania działalności nie tylko funkcję biurową, ale również – w razie potrzeby – hotelową dla pracowników spółki.

Wnioskodawczyni wskazała, że pojazd będzie służył wyłącznie do celów związanych z działalnością gospodarczą opodatkowaną podatkiem VAT. Jednocześnie spółka nie prowadzi procedur wykluczających używanie pojazdu do celów prywatnych, nie prowadzi ewidencji przebiegu pojazdu ani nie będzie składać informacji VAT do urzędu skarbowego. Uważa bowiem, że kamper jest pojazdem samochodowym (ale nie samochodem osobowym) – pojazdem silnikowym specjalnym, o masie całkowitej nie przekraczającej 3,5 tony, w związku z czym nie ma do niego zastosowania ustawa o VAT w zakresie ograniczenia możliwości odliczenia VAT przy zakupie oraz przy kosztach eksploatacji wyłącznie do 50%. W związku z tym – zdaniem spółki – ma ona prawo do pełnego odliczenia podatku od towarów i usług bez konieczności prowadzenia szczegółowej ewidencji przebiegu pojazdu czy bez dokonania zgłoszenia VAT-26 do urzędu skarbowego.

Co na to dyrektor KIS?

Ku zdziwieniu wnioskodawczyni organ nie zgodził się z takim podejściem. Wskazał, że zgodnie z ustawą o VAT podatnikowi przysługuje ograniczone do 50% prawo do odliczenia podatku w odniesieniu do wszystkich wydatków związanych z pojazdami samochodowymi przeznaczonymi do użytku mieszanego. Natomiast przez wykorzystywanie do celów mieszanych należy rozumieć, że w odniesieniu do pojazdu wykorzystywanego w działalności gospodarczej istnieje możliwość jego użycia również do celów niezwiązanych z działalnością podatnika.

Ważne! Wystarczy możliwość nawet jednorazowego użycia pojazdu do celów prywatnych, aby uznać, że pojazd może być wykorzystywany w sposób mieszany, tj. zarówno do celów działalności gospodarczej, jak i celów prywatnych.

Organ podkreślił w uzasadnieniu, że w celu dokonania pełnego odliczenia podatku muszą zostać spełnione łącznie dwa warunki, tj.:

• sposób wykorzystania tego pojazdu przez podatnika wyklucza użycie go do celów prywatnych oraz to wykluczenie musi zostać potwierdzone prowadzoną przez podatnika ewidencją przebiegu pojazdu lub
• konstrukcja pojazdu wyklucza jego użycie do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą.

Dlatego też, biorąc pod uwagę przepisy ustawy o VAT oraz przedstawiony przez spółkę opis sprawy, organ stwierdził, że m.in. skoro dla kampera nie jest prowadzona ewidencja przebiegu pojazdu, nie zostały wprowadzone żadne dokumenty wykluczające użycie go do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą, nie zostanie złożona informacja VAT-26, a kamper będzie garażowany m.in. w miejscu zamieszkania jednego ze wspólników, to pojazd ten nie może zostać uznany za wykorzystywany wyłącznie do działalności gospodarczej. Sposób jego wykorzystywania nie wyklucza bowiem użycia go do celów innych niż działalność gospodarcza.

W związku z powyższym podatnik nie ma prawa do odliczenia 100% VAT zarówno od nabycia, jak i od kosztów związanych z eksploatacją pojazdu typu kamper.

Przedsiębiorcy muszą uważać

Powyższa interpretacja wskazuje na istotne dla przedsiębiorców stanowisko organów. Kupując tego typu pojazdy przedsiębiorcy powinni zwracać uwagę na dopełnienie obowiązków związanych z prawem do odliczenia VAT w 100% – organy bowiem traktują kampery do 3,5 tony jak pojazdy, które podlegają ustawie o VAT. Tym samym trzeba również uważać na prywatne podróże wakacyjne. Użycie bowiem kampera do takich celów wyklucza prawo do pełnego odliczenia.

Podstawa prawna:

• art. 86a ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn. Dz.U. z 2024 r., poz. 361 ze zm.)
• interpretacja indywidualna dyrektora KIS z 29 lipca 2024 r., sygn. 0111-KDIB3-1.4012. 268.2024.2.MG

Ulga badawczo-rozwojowa wielokrotnie już była przedmiotem sporów z fiskusem, które kończyły się przed sądami administracyjnymi. Generalnym mechanizmem funkcjonowania tej ulgi jest możliwość podwójnego odliczenia wydatków związanych z prowadzoną działalnością badawczo-rozwojową – najpierw jako koszt uzyskania przychodu, następnie jako wydatek odliczony od dochodu w ramach ulgi. Podstawowym warunkiem do skorzystania z ulgi B+R jest prowadzenie przez podatnika działalności badawczo-rozwojowej oraz ponoszenie związanych z nią kosztów kwalifikowanych. I często właśnie o ten katalog kosztów rozbija się cały problem.

Problem z kosztami

W jednej z wydawanych interpretacji indywidualnych organ zakwestionował spółce prawo do zaliczenia do kosztów kwalifikowanych wynagrodzeń urlopowych pracowników.

Spółka wystąpiła o interpretację w zakresie możliwości ujęcia jako koszty kwalifikowane wynagrodzeń pracowników nie tylko działu B+R, ale również zatrudnionych w innych działach, lecz wspomagających pracę działu badawczo-rozwojowego. Wnioskodawczyni wskazała, że jej działalność polega na tworzeniu i sprzedaży opraw oświetleniowych, dodatkowo w ramach spółki został wydzielony dział badawczo-rozwojowy, który zajmuje się projektowaniem oraz wytwarzaniem prototypów lamp dla najbardziej wymagających klientów. Jej zdaniem, wszystkie składniki wynagrodzenia pracowników, w zakresie w jakim są związane z działalnością B+R, powinna móc zaliczyć do kosztów kwalifikowanych.

Organ częściowo zgodził się ze spółką, z wyjątkiem możliwości zaliczenia do kosztów kwalifikowanych – jak wyżej wspomniano – wynagrodzeń urlopowych. Uznał bowiem, że dla obliczenia proporcji kosztów kwalifikowanych nie należy brać pod uwagę czasu, w jakim pracodawca (zleceniobiorca, osoba na umowie o dzieło) nie wykonywała pracy, np. w związku z urlopem, zwolnieniem lekarskim czy opieką nad dziećmi.

Urlop to też czas pracy

Uwzględniając skargę spółki, WSA orzekł, że z przepisów ustawy dotyczących ulgi badawczo-rozwojowej nie można wywnioskować, że świadczenia otrzymywane przez pracownika w związku z usprawiedliwioną nieobecnością w pracy nie mogą stanowić kosztów kwalifikowanych z tego względu, że w tym czasie pracownik nie świadczy pracy badawczo-rozwojowej. W związku z tym, dla skorzystania z ulgi największe znaczenie ma wykonywanie przez pracownika działalności B+R, natomiast skoro wynagrodzenie pracownika jest wypłacane z tytułu umowy o pracę, to wszystkie przychody podatnika związane ze stosunkiem pracy (w tym także sfinansowane przez płatnika – pracodawcę składek z tytułu tych należności) stanowią koszt kwalifikowany.

Takie stanowisko potwierdził również Naczelny Sąd Administracyjny, który zauważył, że przy ustalaniu kosztów kwalifikowanych w odniesieniu do wydatków pracowniczych należy mieć na względzie wszystkie wydatki poniesione w tym zakresie na różne składniki wynagrodzenia pracownika B+R, w tym także te obejmujące koszty wynagrodzeń i ubezpieczeń pracowników wypłacane za czas przebywania na urlopie czy zwolnieniu lekarskim.

Ważne! W kosztach kwalifikowanych należy uwzględniać także koszty wynagrodzeń i ubezpieczeń pracowników wypłacane za czas przebywania na urlopie czy zwolnieniu lekarskim. 

NSA nawiązał do interpretacji ogólnej ministra finansów z 13 lutego 2024 r., w której minister finansów zwrócił uwagę, że „ogólny czas pracy pracownika w danym miesiącu” nie powinien być rozumiany jako czas faktycznie przepracowany. Ogólny czas pracy prawnika uwzględnia bowiem również okres urlopu wypoczynkowego, regulowanego przepisami prawa pracy i analogicznie również m. in. urlop okolicznościowy czy okres dni wolnych związanych z opieką nad dziećmi, okres przestoju niezawiniony przez podatnika bądź też okres pozostawania pracownika na zwolnieniu lekarskim.

W związku z powyższym, NSA uznał, że nie ma podstaw do wyłączania z katalogu kosztów kwalifikowanych należności pracownika z tytułu wynagrodzenia za czas przebywania na urlopie czy też zwolnieniu lekarskim, wynagrodzenia te stanowią bowiem przychód pracownika ze stosunku pracy. Sąd przyznał zatem rację spółce, tym samym „ucierając nosa” fiskusowi.

To istotny wyrok w kontekście ulgi badawczo-rozwojowej dla podatników. Często bowiem zastanawiają się oni, w jaki sposób powinni zaliczać do kosztów (w jakiej wysokości) wynagrodzenia pracowników oraz czy wszystkie składniki wynagrodzenia mogą stanowić koszt kwalifikowany. Idąc w ślad za wyrokiem NSA można więc stwierdzić, że tak.

wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 9 lipca 2024 r., sygn. akt II FSK 1313/21

Obniżoną stawkę odsetek za zwłokę w wysokości 50% stawki stosuje się w przypadku spełnienia łącznie następujących warunków:

• złożenia prawnie skutecznej korekty deklaracji nie później niż w terminie 6 miesięcy od dnia upływu terminu do złożenia deklaracji,
• zapłaty zaległości podatkowej w ciągu 7 dni od dnia złożenia korekty.

Ważne! Powyższe ma zastosowanie odpowiednio w razie zaliczenia nadpłaty lub zwrotu podatku, a także w razie potrącenia lub przeniesienia własności rzeczy lub praw majątkowych – w szczególnym przypadku odnoszącym się do wygaśnięcia zobowiązania podatkowego, przy przeniesieniu, na rzecz Skarbu Państwa, gminy, powiatu lub województwa, w zamian za zaległości podatkowe – na wniosek złożony w terminie 7 dni od dnia złożenia korekty deklaracji.

Obniżona stawka odsetek za zwłokę od zaległości podatkowych wynosi obecnie 7,25% kwoty zaległości w stosunku rocznym.

Kiedy ulgowa stawka nie wchodzi w grę  

Obniżonej stawki odsetek za zwłokę nie stosuje się w przypadku korekty deklaracji:

• złożonej po doręczeniu zawiadomienia o zamiarze wszczęcia kontroli podatkowej, a w przypadkach gdy nie stosuje się zawiadomienia – po zakończeniu kontroli podatkowej,
• złożonej po doręczeniu upoważnienia do przeprowadzenia kontroli celno-skarbowej,
• dokonanej w wyniku czynności sprawdzających.

W korekcie zeznania rocznego 

Podatnik opłacający zaliczki miesięczne PIT od dochodu uzyskiwanego z tytułu wykonywanej działalności gospodarczej wpłaca je w terminie do 20. dnia każdego miesiąca za miesiąc poprzedni. Zaliczki kwartalne wpłaca w terminie do 20. dnia każdego miesiąca następującego po kwartale, za który wpłacana jest zaliczka. Zaliczkę za ostatni miesiąc lub ostatni kwartał roku podatkowego zobowiązany jest wpłacić w terminie do 20. stycznia następnego roku podatkowego.

Odsetki za zwłokę od zaliczki na podatek dochodowy PIT uiszczanej po terminie płatności należy naliczyć według stawki podstawowej, a nie stawki obniżonej. Podatnik może natomiast zapłacić obniżone odsetki za zwłokę od zaliczek na podatek dochodowy w przypadku dokonania korekty zeznania rocznego, w którym wykazał wysokość wpłaconych zaliczek. Obniżone odsetki może zapłacić wyłącznie w przypadku ujawnienia zaległości podatkowej przy korekcie zeznania podatkowego dokonanej w ciągu 6 miesięcy od dnia upływu terminu do złożenia zeznania podatkowego i pod warunkiem uregulowania zaległości podatkowej w ciągu 7 dni od dnia złożenia korekty.

Ważne! Odsetek za zwłokę nie nalicza się, jeżeli wysokość odsetek nie przekraczałaby trzykrotności wartości opłaty pobieranej przez operatora wyznaczonego w rozumieniu ustawy Prawo pocztowe za traktowanie przesyłki listowej jako przesyłki poleconej. Obecnie kwota ta wynosi 8,70 zł (3 x 2,90 zł).

Podstawa prawna:

• 54 § 1 pkt 5, art. 56a ustawy z 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz.U. z 2025 r., poz. 111 ze zm.)
• 44 ust. 6 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. Dz.U. z 2025 r., poz. 163 ze zm.)
• § 2a rozporządzenia ministra finansów z 22 sierpnia 2005 r. w sprawie naliczania odsetek za zwłokę oraz opłaty prolongacyjnej, a także zakresu informacji, które muszą być zawarte w rachunkach (tekst jedn. Dz.U. z 2021 r., poz. 703)
• obwieszczenie ministra finansów z 10 października 2023 r. w sprawie stawki odsetek za zwłokę od zaległości podatkowych, obniżonej stawki odsetek za zwłokę od zaległości podatkowych oraz podwyższonej stawki

Tzw. ulga 4+ polega na zwolnieniu z podatku dochodowego od osób fizycznych określonych przychodów podatników, którzy w roku podatkowym wychowywali co najmniej czworo dzieci. Została wprowadzona przepisami Polskiego Ładu w 2022 roku. Po raz pierwszy miała zastosowanie do przychodów osiągniętych w 2022 roku.

Kwota przychodów, które podlegają zwolnieniu w ramach ulgi 4+, wynosi 85 528 zł.

Dla kogo ulga 4+?

Z ulgi może skorzystać podatnik, który w stosunku do co najmniej czworga dzieci w roku podatkowym:

• sprawował władzę rodzicielską,
• pełnił funkcję opiekuna prawnego, jeżeli dzieci z nim mieszkały lub
• pełnił funkcję rodziny zastępczej na podstawie orzeczenia sądu lub umowy zawartej ze starostą.

W przypadku dzieci pełnoletnich, które w roku podatkowym kontynuowały naukę, podatnik – by móc skorzystać z ulgi – powinien wykonywać wobec dzieci obowiązek alimentacyjny lub sprawować funkcję rodziny zastępczej.

Do ulgi uprawnieni są rodzice – w tym rodzice zastępczy i opiekunowie prawni. Bez znaczenia pozostaje przy tym ich stan cywilny. Oznacza to, że rodzice dzieci nie muszą pozostawać w związku małżeńskim.

Na jakie dzieci przysługuje ulga?

Podatnicy mogą skorzystać z ulgi w przypadku wychowywania dzieci:

• małoletnich, bez względu na wysokość ich rocznych dochodów,
• pełnoletnich, które otrzymują zasiłek pielęgnacyjny lub rentę socjalną – bez względu na wysokość ich rocznych dochodów,
• pełnoletnich i uczących się – do ukończenia przez nie 25. roku życia,

pod warunkiem, że:

• dochody (przychody) osiągnięte przez dzieci nie były opodatkowane podatkiem liniowym 19% ani zryczałtowanymi formami opodatkowania (ryczałt od przychodów ewidencjonowanych lub karta podatkowa) – z wyjątkiem przychodów z najmu prywatnego,
• dzieci nie osiągały przychodów opodatkowanych podatkiem tonażowym,
• dochody osiągnięte przez dzieci, opodatkowane według skali podatkowej (z wyjątkiem renty rodzinnej), opodatkowane 19% podatkiem z odpłatnego zbycia papierów wartościowych, udziałów lub pochodnych instrumentów finansowych lub przychody zwolnione od podatku w ramach tzw. ulgi dla młodych lub ulgi na powrót nie przekroczyły łącznie dwunastokrotności kwoty renty socjalnej – kwota ta za rok 2024 wynosi 21 371,52 zł.

WAŻNE! Warunek posiadania i wychowywania czworga dzieci nie musi być spełniony przez cały rok podatkowy. Prawo do ulgi przysługuje rodzicom również za rok, w którym urodziło się czwarte dziecko.

Przychody, do których ulga ma zastosowanie

Ulgę można zastosować do przychodów z poniższych tytułów:

• praca na etacie (umowa o pracę, stosunek służbowy, praca nakładcza, spółdzielczy stosunek pracy),
• umowa zlecenia zawarta z przedsiębiorcą,
• zasiłek macierzyński,
• działalność gospodarcza opodatkowana według skali podatkowej, podatkiem liniowym 19%, stawką 5% w ramach ulgi IP Box oraz ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych.

Nie ma możliwości zastosowania ulgi do przychodów m.in. z zasiłków innych niż zasiłek macierzyński, z umów o dzieło, z praw autorskich (z wyjątkiem umów o pracę), zwolnionych z podatku dochodowego czy też od których zaniechano poboru podatku w drodze rozporządzenia.

W jaki sposób zastosować ulgę?

Ulga dla rodzin może być stosowana zarówno na etapie obliczania zaliczek (czy to przez pracodawcę, czy w ramach prowadzonej działalności gospodarczej), jak i w całości można ją wykazać w rocznym zeznaniu podatkowym.

Jeśli podatnik będący pracownikiem chce skorzystać z ulgi już na etapie zaliczek, musi złożyć pracodawcy oświadczenie o spełnianiu warunków do zastosowania ulgi. Wówczas pracodawca, obliczając wynagrodzenie, powinien mieć na uwadze kwotę przychodów podlegającą zwolnieniu z PIT. Zwolnienie będzie stosowane od kolejnego miesiąca po złożeniu oświadczenia.

Wykazując ulgę w rocznym zeznaniu podatkowym należy dołączyć informację PIT-DZ, w której wskazuje się liczbę dzieci oraz ich numery PESEL, a jeżeli dziecko nie ma numeru PESEL – jego imię, nazwisko oraz datę urodzenia.

Jeśli informacja o dzieciach jest wykazywana w załączniku do rocznego zeznania (PIT/O), nie jest konieczne składanie osobnej informacji o dzieciach (PIT-DZ).

Podstawa prawna: 

• art. 21 ust. 1 pkt 153 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. Dz.U. z 2025 r., poz. 163)

Uzupełniający urlop macierzyński będzie mógł być wykorzystywany jedynie bezpośrednio po zakończeniu urlopu macierzyńskiego lub urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego. Wiązać się to będzie dla osoby wnioskującej z koniecznością złożenia wniosku odpowiednio wcześniej – standardowo będzie musiał być złożony w terminie nie krótszym niż 21 dni przed zakończeniem korzystania z urlopu macierzyńskiego. W przypadku rodziców uprawnionych do urlopu macierzyńskiego lub urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego lub wykorzystujących któryś z tych urlopów w dniu 19 marca 2025 r., wiosek złożony może być do ostatniego dnia korzystania z urlopu macierzyńskiego lub na warunkach urlopu macierzyńskiego.

Uzupełniający urlop macierzyński wynosić będzie maksymalnie 15 lub 8 tygodni w zależności od momentu urodzenia dziecka, jego wagi przy urodzeniu oraz długości hospitalizacji dziecka.

Urlop uzupełniający

Uzupełniający urlop macierzyński to urlop, do którego prawo bezpośrednio po wykorzystaniu urlopu macierzyńskiego lub urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego będzie mogła mieć  pracownica albo pracownik - ojciec wychowujący dziecko w przypadku urodzenia dziecka:

1) przed ukończeniem 28. tygodnia ciąży lub z masą urodzeniową nie większą niż 1000 g - w wymiarze tygodnia uzupełniającego urlopu macierzyńskiego za każdy tydzień pobytu dziecka w szpitalu do upływu 15. tygodnia po porodzie,

2) po ukończeniu 28. tygodnia ciąży i przed ukończeniem 37. tygodnia ciąży i z masą urodzeniową większą niż 1000 g - w wymiarze tygodnia uzupełniającego urlopu macierzyńskiego za każdy tydzień pobytu dziecka w szpitalu do upływu 8. tygodnia po porodzie,

3) po ukończeniu 37. tygodnia ciąży i jego pobytu w szpitalu, pod warunkiem, że pobyt dziecka w szpitalu po porodzie będzie wynosił co najmniej 2 kolejne dni, przy czym pierwszy z tych dni będzie przypadał w okresie od 5. do 28. dnia po porodzie - w wymiarze tygodnia uzupełniającego urlopu macierzyńskiego za każdy tydzień pobytu dziecka w szpitalu w okresie od 5. dnia do upływu 8. tygodnia po porodzie.

Termin wykorzystania urlopu

Urlop uzupełniający udzielany będzie wyłącznie jednorazowo, w całym przysługującym wymiarze. Rozpoczynać się będzie musiał bezpośrednio po zakończeniu urlopu macierzyńskiego lub urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego. W związku z tym, że urlopy te udzielane są na każdy dzień kalendarzowy, w tym dni wolne od pracy, urlop uzupełniający będzie musiał zaczynać się od kolejnego dnia kalendarzowego po ostatnim dniu urlopu macierzyńskiego (lub na warunkach urlopu macierzyńskiego).

Ważne: Nie ma możliwości przesunięcia terminu rozpoczęcia urlopu uzupełniającego na okres późniejszy niż bezpośrednio po urlopie macierzyńskim (na warunkach macierzyńskiego), jak również wykorzystania go w częściach.

W praktyce wiązać się to będzie z terminem złożenia wniosku o ten urlop (udzielany będzie bowiem na wniosek, którego złożenie warunkuje możliwość skorzystania z urlopu.) Uzupełniający urlop macierzyński będzie udzielany jednorazowo na wniosek składany w postaci papierowej lub elektronicznej przez pracownicę albo pracownika - ojca wychowującego dziecko w terminie nie krótszym niż 21 dni przed zakończeniem korzystania z urlopu macierzyńskiego.

Przykład: Pracownica kończy urlop macierzyński z końcem listopada. Złożyła wniosek o urlop uzupełniający 20 listopada. Pracownica nie zachowała terminu, pracodawca nie będzie obowiązany do udzielenia jej urlopu uzupełniającego. Przy tym zdecydowanie należy uznać (czego też nie kwestionował ZUS we wcześniejszym stanie prawnym odnośnie urlopu rodzicielskiego czy ojcowskiego), że pracodawca może zgodzić się na udzielenie urlopu uzupełniającego w sytuacji, gdy wnioskująca osoba nie zachowa 21-dniowego wyprzedzenia.

Ważne: Zgodnie z art. 26 ustawy z 6 grudnia 2024 r. o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw, pracownicy, którzy w dniu wejścia w życie  ustawy nowelizującej (19 marca 2025 r.) będą uprawnieni do korzystania lub korzystają z urlopu macierzyńskiego albo urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego, mają prawo do uzupełniającego urlopu macierzyńskiego, o którym mowa w art. 180² albo art. 183 § 3¹ k.p. Uzupełniający urlop macierzyński będzie w takich przypadkach udzielany jednorazowo na wniosek składany w postaci papierowej lub elektronicznej przez pracownicę albo pracownika – ojca wychowującego dziecko najpóźniej w ostatnim dniu urlopu macierzyńskiego albo urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego.

We wniosku wskazywany będzie termin zakończenia urlopu macierzyńskiego lub na warunkach urlopu macierzyńskiego; dołączać się do nich będzie:

1) zaświadczenie wydane przez szpital zawierające informacje o okresie pobytu dziecka w szpitalu oraz o urodzeniu dziecka:

• przed ukończeniem 28. tygodnia ciąży lub z masą urodzeniową nie większą niż 1000 g,
• po ukończeniu 28. tygodnia ciąży i przed ukończeniem 37. tygodnia ciąży i z masą urodzeniową większą niż 1000 g,
• po ukończeniu 37. tygodnia ciąży,

2) dokumenty określone w przepisach wydanych na podstawie art. 186^8a k.p. (w rozporządzeniu Ministra Rodziny i Polityki Społecznej w sprawie wniosków dotyczących uprawnień pracowników związanych z rodzicielstwem oraz dokumentów dołączanych do takich wniosków; projekt rozporządzenia z 10 stycznia 2025 r. znajduje się obecnie na etapie opiniowania). 

Podstawa prawna:

• art. 180² ustawy z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (tekst jedn. Dz. U. z 2023 r., poz. 1465)
• art. 26 ustawy z 6 grudnia 2024 r. o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2024 r., poz. 1871)
• projekt rozporządzenia Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej w sprawie wniosków dotyczących uprawnień pracowników związanych z rodzicielstwem oraz dokumentów dołączanych do takich wniosków 

Odszkodowanie przysługujące leasingobiorcy z tytułu kosztów naprawy leasingowanego pojazdu z polisy OC powinno obejmować kwotę VAT w zakresie, w jakim nie może on obniżyć podatku od niego należnego o kwotę podatku zapłaconego. Przypomina o tym rzecznik finansowy, który wskazuje, że niektórzy ubezpieczyciele obniżają odszkodowanie dla leasingobiorców.

Więcej na ten temat w bezpłatnym serwisie Prawo.pl >>

Przedsiębiorca (podatnik uzyskujący przychody z pozarolniczej działalności gospodarczej) i rozliczający się według skali podatkowej, podatkiem liniowym, ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych może skorzystać z ulgi na terminal płatniczy.

Odliczenie wydatków

Podatnik PIT może odliczyć od podstawy obliczenia podatku wydatki na nabycie terminala płatniczego oraz wydatki związane z obsługą transakcji płatniczych przy użyciu terminala płatniczego poniesione w roku podatkowym, w którym rozpoczął przyjmowanie płatności przy użyciu terminala płatniczego, i w roku następującym po tym roku, do wysokości:

• 2500 zł w roku podatkowym - w przypadku podatników zwolnionych z obowiązku prowadzenia ewidencji sprzedaży na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych przy zastosowaniu kas rejestrujących,
• 1000 zł w roku podatkowym - w przypadku innych podatników.

Podatnik opłacający ryczałt od przychodów ewidencjonowanych może odliczyć od tych przychodów wydatki, jeżeli nie zostały odliczone od dochodu na podstawie ustawy o podatku dochodowym.

Podatnik, który zapewnił możliwość przyjmowania płatności przy użyciu terminala płatniczego korzystając z programów finansujących zwrot wydatków związanych z obsługą transakcji płatniczych przy użyciu terminala płatniczego, wydatki odlicza w roku podatkowym, w którym zaprzestał korzystania z programów finansujących zwrot i w roku następującym po tym roku.

Ważne! Podatnik będący małym podatnikiem (zgodnie z przepisami ustawy o PIT), któremu w roku podatkowym przysługuje prawo do otrzymania zwrotu różnicy podatku VAT w terminie 15 dni (licząc od dnia w którym upłynął termin do złożenia deklaracji):

• przez co najmniej siedem miesięcy lub
• przez co najmniej 2 kwartały (w zależności od stosowanego trybu rozliczania),

może odliczyć kwotę odpowiadającą 200 proc. poniesionych wydatków, nie więcej jednak niż 2000 zł w roku podatkowym, przy czym może zastosować odliczenie w każdym roku podatkowym, w którym poniósł wydatki.

Jakie wydatki można ponieść?

Z ulgi można skorzystać w przypadku poniesienia:

• wydatków na nabycie terminala płatniczego,
• wydatków związanych z obsługą transakcji płatniczych przy użyciu terminala płatniczego:

- opłat interchange,

- opłat akceptanta,

- opłat systemowych,

- opłat z tytułu korzystania z terminala płatniczego wynikających z umowy najmu, dzierżawy.

Terminal płatniczy to urządzenie umożliwiające dokonywanie płatności bezgotówkowych z wykorzystaniem karty płatniczej lub innego instrumentu płatniczego, w rozumieniu przepisów ustawy o usługach płatniczych.

Jeżeli poniesione wydatki były opodatkowane podatkiem od towarów i usług, za kwotę wydatku uważa się kwotę wydatku wraz z VAT, o ile podatek ten nie został odliczony na podstawie ustawy o podatku od towarów i usług.

W ramach ulgi będą również odliczane wydatki uwzględnione w kosztach uzyskania przychodów, w tym także poprzez odpisy amortyzacyjne.

Przesłanki wyłączające prawo do ulgi

Nie można skorzystać z ulgi, jeżeli:

• dokonano już odliczenia w ramach ulgi tych samych wydatków w innym zeznaniu podatkowym składanym za rok, w którym poniesiono wydatek lub
• wydatki zostały zwrócone w jakiejkolwiek formie lub
• przyjmowano płatności przy użyciu terminala płatniczego w okresie 12 miesięcy bezpośrednio poprzedzających miesiąc, w którym ponownie rozpoczęto przyjmowanie płatności przy użyciu terminala płatniczego (tego ograniczenia nie stosuje się w przypadku podatnika bezgotówkowego).

Kiedy dokonuje się odliczenia?

Odliczenia można dokonać w zeznaniu rocznym: PIT-36, PIT-36L lub PIT-28:

• za rok podatkowy, w którym poniesiono wydatki,
• w kolejnych latach, nie dłużej jednak niż przez sześć lat podatkowych następujących bezpośrednio po roku, w którym poniesiono wydatek – w przypadku, gdy kwota odliczenia nie znajdzie pokrycia w rocznym dochodzie.

Kwotę wynikającą z ulgi należy odliczyć w zeznaniu podatkowym od:

• dochodu opodatkowanego według skali podatkowej,

lub

• dochodu opodatkowanego podatkiem liniowym,

lub

• przychodu podlegającego opodatkowaniu ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych.

Podstawa prawna:

• art. 26hd ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. Dz. U. z 2025 r., poz. 163)
• art. 11 ust. 3a ustawy z 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (tekst jedn. Dz.U. z 2024 r., poz. 776)

Często zdarza się, że pracownicy czy kadra zarządzająca w firmach uczestniczy w kursach, szkoleniach czy też studiach w celu podniesienia swoich kwalifikacji. Tego rodzaju dokształcanie najczęściej finansuje pracodawca – służy ono bowiem poszerzeniu wiedzy pracowników, która przełoży się później na ich pracę, a co za tym idzie – zysk pracodawcy. Pracodawcy często zastanawiają się, czy tego rodzaju pokrywanie kosztów pracownikom powoduje, że powstaje u nich przychód podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym, zwłaszcza jeśli chodzi o członków zarządu czy innych organów zarządzających w spółkach. Okazuje się, że nie jest to taka prosta sprawa.

Sprawa spółki przed organem

Z wnioskiem o interpretację przepisów podatkowych zwróciła się do organu spółka, która zawarła z członkiem zarządu umowę, w ramach której pokryła mu koszty uczestnictwa w programie menedżerskim dla branży, w której działa spółka (tzw. studia MBA). Studia obejmują cztery semestry. Koszt łączny studiów to 31 tys. złotych, które są płatne w czterech ratach na podstawie otrzymanych faktur od organizatora studiów. Zdaniem spółki, tego typu finansowanie studiów służy głównie jej celom – podkreślała, że uzyskanie indywidualnej korzyści przez członka zarządu w związku z udziałem w takich zajęciach jest jedynie skutkiem ubocznym, dlatego też sfinansowanie przez spółkę studiów nie będzie u niego stanowić przychodu z nieodpłatnych świadczeń, podlegającego opodatkowaniu PIT. Jednocześnie spółka ma prawo do zaliczenia takiego wydatku do kosztów uzyskania przychodów. Jeśli jednak przychód powinien powstać, to – zdaniem wnioskodawcy – powstanie on dopiero z końcem każdego semestru, za który dokonano zapłaty.

Organ jednak żąda podatku

Ku zdziwieniu spółki organ uznał, że w przypadku sfinansowania studiów dla członka zarządu przez spółkę powstaje u niego przychód z nieodpłatnych świadczeń. Jednocześnie nie zgodził się z określeniem momentu powstania ewentualnego przychodu – zdaniem organu przychód powstanie w miesiącu otrzymania prawa do rozpoczęcia studiowania w danym semestrze, a nie z datą zakończenia każdego semestru.

Sprawa trafiła do WSA, który tylko częściowo przyznał rację spółce. Zdaniem sądu, osiągane przez członka zarządu przysporzenie z tytułu studiów finansowanych przez spółkę wychodzi poza zwykłe relacje między tymi podmiotami. Wiedza i kwalifikacje, które zostaną uzyskane, będą służyć studentowi również po ustaniu współpracy z wnioskodawczynią, dlatego zdaniem sądu, uzyskanie kwalifikacji w ramach studiów MBA przez członka zarządu leży przede wszystkim w jego interesie, a nie w interesie spółki, w której sprawuje funkcję. Jednocześnie umowa o zarządzanie między podmiotami nie zawierała zapisów zobowiązujących menedżera do podnoszenia kwalifikacji.

Sąd uznał natomiast, że spółka prawidłowo określiła moment powstania przychodu z nieodpłatnych świadczeń u członka zarządu – powstanie on w momencie poniesienia wydatków przez spółkę, czyli w momencie zakończenia każdego z semestrów studiów.

Zakończenie sprawy przed NSA

Wnioskodawczyni złożyła skargę do Naczelnego Sądu Administracyjnego, jednak skarga została oddalona. NSA zgodził się z poprzednikami w zakresie tego, że kształcenie członka zarządu na koszt spółki jest przychodem tego pierwszego. Przy czym sąd nie kwestionował faktu, że spółka odniesie korzyść z podniesienia kwalifikacji i kształcenia członka organu zarządzającego. Jednak przede wszystkim takie kształcenie przyniesie indywidualną korzyść samemu menedżerowi, który będzie mógł wpisać takie studia do CV i na każdym etapie swojego zawodowego życia korzystać z uzyskanej wiedzy i kompetencji.

Jednocześnie Naczelny Sąd Administracyjny zgodził się z WSA (tym samym odrzucając stanowisko organu podatkowego) co do momentu powstania przychodu z nieodpłatnych świadczeń u członka zarządu – przychód ten powstanie na zakończenie każdego semestru studiów.

Podsumowanie

Podsumowując, pracodawcy opłacając studia czy szkolenia pracownikom, a zwłaszcza osobom spełniającym funkcje zarządcze, powinni mieć na uwadze omówioną sytuację wraz z prawomocnym wyrokiem NSA. Wyraźnie on bowiem wskazuje, że w przypadku finansowania takim osobom jak członkowie zarządu szkoleń bądź dodatkowych studiów – nawet jeśli ich odbycie leży w danym momencie w interesie pracodawcy – wcale nie musi automatycznie wykluczać istnienia przychodu po stronie studenta.

Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 16 stycznia 2025 r., sygn. akt II FSK 510/22

Wiele firm wręcza dzieciom swoich pracowników upominki z okazji niektórych świąt czy w trakcie imprez integracyjnych. Co do zasady, będą one podlegały podatkowi od spadków i darowizn, ale są zwolnione z daniny do limitu 5733 zł. Wartość tych upominków nie stanowi dla pracowników przychodu ze stosunku pracy. Pracodawca nie ma więc obowiązków płatnika i nie musi pobierać zaliczek na podatek dochodowy.

Więcej na ten temat w bezpłatnym serwisie Prawo.pl >>

W przyjętej przez Sejm 21 lutego 2025 r. ustawie o rynku pracy i służbach zatrudnienia zakłada się wprowadzenie dofinansowania dla podmiotów, które przyjęły w ramach praktyk absolwenckich na praktykę osoby, które nie ukończyły 18. roku  życia.

Na podstawie przepisów ustawy z 17 lipca 2009 r. o praktykach absolwenckich osoba fizyczna, osoba prawna albo jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej – np. podmiot prowadzący działalność gospodarczą – może przyjąć na praktykę absolwencką osobę, która ukończyła co najmniej gimnazjum lub ośmioletnią szkołę podstawową i w dniu rozpoczęcia praktyki nie ukończyła 30. roku życia.

Praktyka absolwencka ma na celu ułatwienie absolwentom uzyskiwania doświadczenia i nabywania umiejętności praktycznych niezbędnych do wykonywania pracy. Nie jest to typowe dla umowy dotyczącej przygotowania zawodowego „przyuczanie” do wykonywania pracy – przepisy ustawy opierają się na wykonywaniu przez osobę związaną umową o praktykę absolwencką pracy na konkretnym stanowisku bez nawiązywania z nią stosunku pracy.

Praktyki odpłatnie lub nieodpłatnie

Zawarcie umowy na praktyki nie wiąże się z bezwzględnym obowiązkiem wypłaty wynagrodzenia. Praktyka może być odbywana odpłatnie lub nieodpłatnie. Zależy to ostatecznie od uzgodnień stron zawartych w umowie.

W przypadku praktyki odpłatnej została jednak ograniczona wysokość maksymalnego miesięcznego świadczenia pieniężnego dla praktykanta. Nie może ono przekroczyć za każdy miesiąc dwukrotnej wysokości aktualnej kwoty minimalnego wynagrodzenia za pracę.

Ważne! Przepisy określają maksymalną, a nie minimalną kwotę świadczenia pieniężnego dla osoby odbywającej praktykę. Osobie tej nie przysługuje wynagrodzenie w rozumieniu przepisów prawa pracy.

Umowę można zawrzeć na maksymalnie trzy miesiące i nie wolno jej przedłużyć ponad łącznie ten okres.

Przykład: Na podstawie umowy o praktyki absolwenckie absolwent wykonuje pracę pod kierownictwem podmiotu, z którym zawarł tę umowę. Pomimo istnienia tej cechy stosunku pracy, jak również wykonywania pracy na zasadach bardzo zbliżonych do zatrudnienia pracowniczego, jest to umowa nazwana, która nie zostanie uznana za umowę o pracę. Stanowić może ona dla pracodawców ciekawą formę krótkookresowej współpracy z osobami wykonującymi na ich rzecz pracę.

Planowane wprowadzenie dofinansowania

Planowane zmiany przewidują, że uczeń, który ukończył szkołę ponadpodstawową przed ukończeniem 18. roku życia, może również spełniać obowiązek nauki m.in. przez uczęszczanie na praktykę absolwencką w rozumieniu ustawy. W związku z tym w ustawie pojawią się następujące zmiany:

• w przypadku niepełnoletniego praktykanta, który ukończył szkołę ponadpodstawową i spełnia obowiązek nauki przez uczęszczanie na praktykę absolwencką, umowa o praktyki absolwenckie może być zawarta na okres nie dłuższy niż do ukończenia przez niego 18. roku życia,
• podmiotowi przyjmującemu na praktykę będącemu pracodawcą, który zawarł umowę z takim praktykantem przysługuje dofinansowanie kosztów praktyki w wysokości 250 zł za każdy pełny miesiąc praktyki.

Ważne! Warunkiem otrzymania dofinansowania będzie to, by praktyka została zrealizowana w wymiarze co najmniej 120 godzin miesięcznie.

Przykład: Umowa o praktyki absolwenckie z osobą, która ma 17,5 roku i ukończyła szkołę ponadpodstawową, będzie mogła być zawarta  na okres do ukończenia 18. roku życia (tj. maksymalnie na pół roku). Po tych sześciu miesiącach pracodawca otrzyma dofinansowanie w kwocie 1500 zł, o ile w każdym miesiącu praktyka obejmować będzie co najmniej 120 godzin. Umowa będzie zaś mogła być, na zasadach ogólnych, odpłatna lub nieodpłatna.

Dofinansowanie ma przyznawać wójt (burmistrz, prezydent miasta) właściwy ze względu na miejsce zamieszkania praktykanta na podstawie wniosku pracodawcy złożonego w terminie trzech miesięcy od dnia ukończenia praktyki przez praktykanta. Będzie stanowić pomoc de minimis lub pomoc de minimis w rolnictwie.

Podstawa prawna:

• ustawa z 17 lipca 2009 r. o praktykach absolwenckich (tekst jedn. Dz.U. z 2018 r., poz. 1244 ze zm.)
• art. 404 ustawy z 21 lutego 2025 r. ustawie o rynku pracy i służbach zatrudnienia (przyjęta przez Sejm, procedowana w Senacie)

Wpłata ryczałtu przed 20 lutego wystarczy, by przedsiębiorca wybrał opodatkowanie w tej formie - skarbówka zmienia interpretacje na korzyść podatników. Oznacza to koniec wielu sporów, w których urzędy żądały od przedsiębiorców dopłaty podatku według skali. Problem nadal mają jednak osoby, które opłacają ryczałt od przychodów ewidencjonowanych raz na kwartał, ponieważ ich wpłaty nie mieszczą się w ustawowym terminie.

Więcej w bezpłatnym serwisie Prawo.pl >> 

Jedną z ulg w podatku dochodowym od osób fizycznych jest tzw. ulga dla samotnych rodziców. Pozwala ona osobom samotnie wychowującym dziecko lub dzieci zapłacić podatek dochodowy w sposób preferencyjny, liczony jako podwójna wysokość podatku liczonego od połowy dochodów. I chociaż wydaje się, że przepisy są skonstruowane w sposób jasny, to ich stosowanie w dalszym ciągu budzi wiele kontrowersji i wątpliwości. Każdy przypadek może się bowiem różnić jednym, wydawałoby się drobnym szczegółem, który może zaważyć o prawie do tej ulgi podatkowej.

Opieka naprzemienna…

Co do zasady z rozliczenia właściwego dla rodziców samotnie wychowujących dzieci może skorzystać rodzic lub opiekun prawny, który jest: panną/kawalerem, wdową/wdowcem, rozwódką/rozwodnikiem, osobą, w stosunku do której orzeczono separację w rozumieniu odrębnych przepisów lub osobą, której małżonek został pozbawiony praw rodzicielskich lub odbywa karę pozbawienia wolności, jeśli ten rodzic lub opiekun w roku podatkowym samotnie wychowuje dzieci małoletnie lub pełnoletnie przy spełnieniu określonych warunków. Nie wystarczy zatem sam status np. panny lub kawalera. Musi być również spełniony warunek samotnego wychowywania dzieci.

Od 2022 roku, zgodnie z art. 6 ust. 4f ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, opodatkowanie według preferencyjnych zasad dla rodziców samotnie wychowujących dzieci nie ma zastosowania do osoby, która wychowuje wspólnie z drugim rodzicem albo opiekunem prawnym co najmniej jedno dziecko, w tym również gdy dziecko jest pod opieką naprzemienną, w związku z którą obojgu rodzicom zostało ustalone świadczenie wychowawcze zgodnie z ustawą o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci (tzw. 800 plus).

… a kontakt z drugim rodzicem

Ponieważ opieka naprzemienna rodzi wiele problemów, gdy przychodzi do rozliczenia PIT, Ministerstwu Finansów postawiono pytanie w formie interpelacji poselskiej (nr 3569). Jego autorka wskazała, że aktualnie istnieje pewna praktyka organów podatkowych, która polega na odmowie możliwości preferencyjnego rozliczenia się osobom rozwiedzionym, faktycznie samotnie wychowującym dziecko, gdy nie jest ono objęte systemem opieki naprzemiennej, ale utrzymuje kontakt z drugim rodzicem. Organy odmawiają możliwości skorzystania z preferencji np. w sytuacji, gdy orzeczeniem sądu została przyznana opieka naprzemienna obojgu rodzicom, ale w praktyce to jedno z nich sprawuje opiekę nad dzieckiem w 90% (np. interpretacja dyrektora KIS z 9 lipca 2024 r., sygn. 0115-KDIT2.4011.256.2024.2.MM).

W związku z interpelacją Ministerstwo Finansów wystosowało odpowiedź. Na wstępie wskazało, że nie jest planowane wydanie objaśnień podatkowych, jako że przepisy są skonstruowane w sposób, który nie powinien budzić wątpliwości. Jednocześnie wypunktowano stanowisko organów podatkowych. Zgodnie z nim postępowanie w poszczególnych sprawach wygląda następująco:

• gdy dziecko rozwiedzionych rodziców pozostaje pod stałą, codzienną opieką jednego z rodziców, z którym mieszka oraz który ma nieograniczoną władzę rodzicielską, natomiast drugi rodzic jest zobowiązany wyłącznie do płacenia alimentów lub zajmuje się dzieckiem lub kontaktuje z nim doraźnie, gdyż ma ograniczoną władzę rodzicielską – wówczas rodzice nie wychowują dziecka wspólnie, a status rodzica samotnie wychowującego dziecko ma ten, z którym dziecko zamieszkuje i który na co dzień je wychowuje,
• gdy żaden z rodziców nie ma ograniczonej władzy rodzicielskiej oraz oboje rodzice uczestniczą w procesie wychowawczym dziecka, ale zaangażowanie jednego z nich jest większe (okresy sprawowania czynności wychowawczych są nieporównywalnie dłuższe) – rodzice nie wychowują dziecka wspólnie, a status rodzica samotnie wychowującego dziecko ma to z rodziców, które w większym stopniu uczestniczy w procesie wychowawczym dziecka,
• gdy rozwiedzeni rodzice są zaangażowani w równym stopniu w proces wychowawczy dziecka, czyli sprawują faktycznie opiekę naprzemienną, należy uznać, że rodzice wychowują dziecko wspólnie i tym samym żadne z nich nie ma prawa do ulgi podatkowej dla rodziców samotnie wychowujących dzieci.

Analogiczne wyjaśnienia minister finansów przekazał Rzecznikowi Praw Obywatelskich (znak sprawy: DD3.055.2.2024). 

Wydaje się, że to dość proste wyjaśnienia. Jak będzie w praktyce i czy organy w końcu zajmą jednolite stanowisko, czy w dalszym ciągu będą zaskakiwać (niekoniecznie pozytywnie) podatników? Okaże się w najbliższych miesiącach.

Podstawa prawna: 

• art. 6 ust. 4c i ust. 4f ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. Dz.U. z 2025 r., poz. 163)

Przedsiębiorcy prowadzący jednoosobowe działalności gospodarcze mają jeszcze kilka dni na wybór innej niż dotychczas formy opodatkowania na rok 2025. Co do zasady mają wybór między jedną z trzech form: skalą podatkową, podatkiem liniowym oraz ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych. Poniżej zostanie omówiony podatek liniowy – dla kogo będzie opłacalny oraz jakie ograniczenia są nakładane na przedsiębiorców opodatkowanych tym podatkiem. Zachęcamy do lektury.

Ogólne informacje o podatku liniowym

1. Opodatkowanie podatkiem liniowym oznacza zastosowanie jednolitej stawki podatkowej (w przeciwieństwie do skali podatkowej) do całości dochodów osiąganych przez przedsiębiorcę.
2. Wysokość podatku wynosi 19 proc.
3. Chęć skorzystania z opodatkowania podatkiem liniowym przedsiębiorca powinien zgłosić do urzędu skarbowego (np. za pośrednictwem CEIDG) do 20. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym został osiągnięty pierwszy przychód w roku podatkowym – najczęściej będzie to 20 luty.
4. W przypadku wyboru podatku liniowego przedsiębiorca nie rozliczy się wspólnie z małżonkiem ani jako osoba samotnie wychowująca dziecko, nie skorzysta również z ulgi na dziecko.
5. Przedsiębiorca nie może skorzystać z opodatkowania podatkiem liniowym, jeśli w ramach działalności gospodarczej świadczy usługi na rzecz byłego albo obecnego pracodawcy. Wybór podatku liniowego jest możliwy dopiero od roku następującego po roku podatkowym, w którym świadczył pracę na podstawie stosunku pracy na rzecz byłego pracodawcy.
6. W przypadku opodatkowania podatkiem liniowym opodatkowaniu podlega dochód – a więc przychody pomniejszone o koszty ich uzyskania.
7. Dochody z działalności gospodarczej, które są opodatkowane podatkiem liniowym, nie łączą się z dochodami ze źródeł innych niż działalność gospodarcza (np. dochody z tytułu umowy o pracę). W takiej sytuacji, tj. gdy podatnik osiąga dochody zarówno z umowy o pracę, jak i z działalności gospodarczej opodatkowanej podatkiem liniowym, musi złożyć dwa oddzielne zeznania na koniec roku podatkowego.
8. W przypadku opodatkowania podatkiem liniowym przedsiębiorca może skorzystać z określonych ulg (ale z mniejszej ilości niż w przypadku np. zasad ogólnych) – np. przedsiębiorca nie skorzysta z ulgi na dziecko, ulgi na internet, ulgi rehabilitacyjnej czy z możliwości odliczenia darowizn przekazanych na cele krwiodawstwa.
9. Przedsiębiorca opodatkowany podatkiem liniowym ma możliwość odliczenia od dochodu zapłaconych składek na ubezpieczenia społeczne. Może również zaliczyć je bezpośrednio do kosztów uzyskania przychodów.
10. Składka na ubezpieczenie zdrowotne podlega odliczeniu od dochodu, ale jest limitowana – odliczeniu (lub zaliczeniu do kosztów uzyskania przychodów) podlega zapłacona składka do wysokości 12 900 zł w roku 2025.

Ulgi i odliczenia – czyli o co przedsiębiorca może pomniejszyć dochód?

W przypadku wyboru opodatkowania podatkiem liniowym przedsiębiorcy mają prawo skorzystać z:

• ulgi badawczo rozwojowej,
• ulgi dla rodzin 4+,
• ulgi IP BOX,
• ulgi termomodernizacyjnej,
• ulgi na zatrudnienie innowacyjnych pracowników,
• ulgi na nabycie terminala płatniczego,
• ulgi na ekspansję / rozwój,
• ulgi na robotyzację lub prototyp,
• odliczenia na rzecz działalności sportowej, kulturalnej, wspierającej szkolnictwo wyższe i naukę,
• odliczenia wpłat na IKZE (Indywidualne Konto Zabezpieczenia Emerytalnego),
• odliczenia darowizn przekazanych na cele kształcenia zawodowego publicznym szkołom prowadzącym kształcenie zawodowe, z tym, że odliczenie wynosi maksymalnie 6 proc. dochodu.

Podsumowanie

Najczęściej przyjmuje się, że opodatkowanie podatkiem liniowym jest opłacalne dla przedsiębiorców, których dochody przekraczają rocznie pierwszy próg skali podatkowej. W przypadku opodatkowania skalą po przekroczeniu 120 000 zł wzrasta bowiem znacząco kwota podatku – z 12 proc. na 32 proc. Dlatego też w przypadku wyższych dochodów trzeba przeanalizować, czy podatek liniowy nie jest korzystniejszym rozwiązaniem – oczywiście biorąc pod uwagę możliwość skorzystania z różnego rodzaju ulg czy odliczeń podatkowych. Nie zawsze bowiem podatek liniowy to najlepsze rozwiązanie – chociaż najczęściej tak. Każdy przypadek powinien zostać jednak poddany indywidualnej analizie i dokładnie sprawdzony, w podatkach bowiem nie ma nic pewnego.

Podstawa prawna:

• art. 30c ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. Dz. U. z 2025 r., poz. 163)

W 2025 r. część podatników podatku od nieruchomości mogła skorzystać z wydłużonego terminu na składanie deklaracji na ten podatek (DN-1). Możliwość ta wynikała ze zmian w ustawie o podatkach i opłatach lokalnych, które zostały wprowadzone w związku z wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego sprzed 1,5 roku. Wyrok ten dotyczył przede wszystkim klasyfikacji nieruchomości do odpowiedniej grupy w celu właściwego ustalenia podstawy opodatkowania. Jednak konsekwencją zmian w ustawie było również wydłużenie terminu na złożenie deklaracji dla podatników, którzy nie byli pewni, w jaki sposób powinni opodatkować posiadane nieruchomości.

Standardowe terminy składania deklaracji

Podatnicy podatku od nieruchomości, będący osobami prawnymi, jednostkami organizacyjnymi oraz spółkami niemającymi osobowości prawnej, jednostkami organizacyjnymi Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa, a także jednostkami organizacyjnymi Państwowego Gospodarstwa Leśnego Lasy Państwowe, co do zasady mają obowiązek składać organowi podatkowemu właściwemu ze względu na miejsce położenia przedmiotów opodatkowania deklaracje na podatek od nieruchomości na dany rok podatkowy w terminie do 31 stycznia. W przypadku powstania obowiązku podatkowego po 31 stycznia, na złożenie takiej deklaracji mają 14 dni.

W 2025 r. podatnicy zobowiązani do składania tej deklaracji mieli jednak możliwość wydłużenia terminu na jej złożenie.

Do końca marca

Ze względu na istotność zmian, które zostały wprowadzone od 1 stycznia w podatku od nieruchomości, została również wprowadzona możliwość przedłużenia terminu na złożenie deklaracji na podatek (DN-1). Nowy termin to 31 marca 2025 r.

Ważne! Termin ten nie jest stosowany automatycznie w przypadku każdego podatnika. By móc z niego skorzystać, do 31 stycznia 2025 r. należało złożyć zawiadomienie do wójta, burmistrza lub prezydenta miasta o korzystaniu z wydłużonego terminu na złożenie deklaracji. Ponadto w obowiązujących terminach należało wpłacić podatek od nieruchomości w wysokości odpowiadającej średniej miesięcznej kwocie podatku za rok 2024.

Podsumowując, by móc skorzystać z wydłużonego terminu na złożenie deklaracji DN-1, podatnik musiał:

• złożyć do 31 stycznia 2025 r. właściwemu organowi podatkowemu zawiadomienie o skorzystaniu z tej możliwości, oraz
• wpłacić na rachunek właściwej gminy miesięcznej raty podatku od nieruchomości w wysokości średniej raty podatku za 2024 r. w terminach:

         - za styczeń – do 31 stycznia 2025 r.,

         - za luty – do 17 lutego (ponieważ 15 luty przypadał w sobotę),

         - za marzec – do 17 marca (ponieważ 15 marca przypadał w sobotę).  

Ważne! Podatnik, który nie złożył takiego zawiadomienia w terminie, powinien rozliczyć podatek na zasadach ogólnych, tj. złożyć deklarację DN-1 do 31 stycznia 2025 r. z wykazaną właściwą na rok 2025 kwotą podatku.

Co w przypadku różnic?

W przepisach przejściowych ustawodawca wskazał, w jaki sposób podatnik korzystający z wydłużonego terminu na złożenie deklaracji rozliczy ewentualne różnice między podatkiem wpłaconym na podstawie danych z roku 2024 a podatkiem należnym na rok 2025. I tak:

• w przypadku niedopłaty – będzie on zobowiązany do wpłacenia różnicy w terminie do 31 marca 2025 r. (terminowa wpłata nie będzie zaległością podatkową, w związku z czym nie będzie obowiązku doliczenia odsetek),
• w przypadku nadpłaty – nadwyżka zostanie zaliczona na poczet ewentualnych zaległości podatkowych, a przy ich braku zostanie zwrócona z urzędu, chyba że podatnik złoży wniosek o jej zaliczenie na rzecz przyszłych zobowiązań podatkowych.

Podstawa prawna:

• art. 6 ustawy z 19 listopada 2024 r. o zmianie ustawy o podatku rolnym, ustawy o podatkach i opłatach lokalnych oraz ustawy o opłacie skarbowej (Dz.U. z 2024 r., poz. 1757)