|
|
Aktualności podatkowe - 13 Kwietnia 2023r.
|
|
|
Zapłata przez płatnika zaległych składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne – nowa interpretacja ogólna
|
|
4 kwietnia opublikowano interpretację ogólną nr DD3.8203.1.2023 ministra finansów z 30 marca 2023 r. w sprawie konsekwencji podatkowych zapłaty przez płatnika zaległych składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne.
Interpretacja dotyczy stosowania art. 11 ust. 1, art. 10 ust. 1 pkt 1, 2 i 9, art. 32, art. 41 ust. 1 i art. 42a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, w zakresie skutków, w podatku dochodowym dla podatnika i płatnika podatku dochodowego od osób fizycznych, związanych z zapłatą przez płatnika składek, z własnych środków, kwoty zaległych składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne w części, w której powinny być one sfinansowane z dochodu ubezpieczonego – podatnika (pracownika, zleceniobiorcy, byłego pracownika lub zleceniobiorcy).
Po stronie pracownika nie ma przychodu
Jak podkreślono w interpretacji, jednolita i ugruntowana linia orzecznicza sądów administracyjnych uznaje, że zapłacenie przez płatnika składek zaległych składek na ubezpieczenie społeczne oraz składki zdrowotnej jest wykonaniem zobowiązania publicznoprawnego ciążącego na płatniku składek i nie stanowi wykonania obowiązku za pracowników, zleceniobiorców, byłych pracowników lub zleceniobiorców oraz nie powoduje powstania przychodu podatkowego u tych podatników.
Płatnik składek, dokonując zapłaty zaległych składek na ubezpieczenie społeczne i składek zdrowotnych, wykonuje ciążący na nim obowiązek publicznoprawny, którego nie może scedować na podatników (pracowników, zleceniobiorców, byłych pracowników lub zleceniobiorców).
Ważne: Późniejsza zapłata tych składek przez ich płatnika nie może być uznana za świadczenie dokonane „za ubezpieczonych”, gdyż na podstawie odrębnych przepisów nie są oni zobowiązani do ich zapłaty. Zapłacenie przez płatnika składek zaległych składek na ubezpieczenie społeczne oraz składek zdrowotnych dotyczących pracowników, zleceniobiorców, byłych pracowników lub zleceniobiorców, nie powoduje po stronie tych podatników powstania przychodu w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Zapłata przez płatnika składek zaległych składek z ww. tytułów nie stanowi przysporzenia majątkowego zwiększającego majątek podatnika i nie może być uznana za nieodpłatne świadczenie na rzecz podatnika. Zapłatę przez płatnika składek zaległych składek na ubezpieczenie społeczne oraz składek zdrowotnych należy uznać za czynność neutralną pod względem podatkowym dla podatnika. Zapłata składek przez płatnika składek nie kreuje po jego stronie statusu płatnika podatku dochodowego od osób fizycznych oraz obowiązku informacyjnego, o którym mowa w art. 42a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Zaległe składki nie będą kosztem podatkowym
Konsekwencją przyjęcia, że zapłacenie przez płatnika składek zaległych składek na ubezpieczenie społeczne dotyczących pracowników, zleceniobiorców, byłych pracowników lub zleceniobiorców, nie powoduje po stronie tych podatników powstania przychodu w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, jest to, że koszty poniesione na ich opłacenie, nie mogą po stronie płatnika tych składek, zostać uznane za koszty uzyskania przychodów, w rozumieniu art. 22 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, w części w jakiej powinny być one sfinansowane z dochodu podatnika. Taka sama zasada dotyczyć będzie zapłaconych ze środków płatnika składek na ubezpieczenie zdrowotne.
W interpretacji podkreślono, że analogicznie, przedmiotowy wydatek płatnika składek będącego podatnikiem podatku dochodowego od osób prawnych poniesiony tytułem zapłaty zaległych składek na ubezpieczenie społeczne lub zaległych składek na ubezpieczenie zdrowotne, nie będzie stanowił kosztu uzyskania przychodów w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, w części, w jakiej składki te powinny być sfinansowane przez pracownika, zleceniobiorcę, byłego pracownika lub byłego zleceniobiorcę.
Podstawa prawna:
|
|
Zatrudnienie w oparciu o umowę o dzieło – podstawowe zasady
|
|
Przez umowę o dzieło, zgodnie z art. 627 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny, przyjmujący zamówienie zobowiązuje się do wykonania oznaczonego dzieła, a zamawiający do zapłaty wynagrodzenia.
Umowa o dzieło a umowa zlecenia
Treść powyższego przepisu przedsiębiorcy, którzy planują zawarcie umowy o dzieło, zwykle znają. Muszą mieć jednak na uwadze to, czy rzeczywiście ta umowa w danej sytuacji jest właściwą. Niekiedy może okazać się, że zastosowanie powinna mieć umowa zlecenia. Kwestia ta jest o tyle istotna, że o ile umowa o dzieło co do zasady nie jest tytułem do objęcia wykonawcy ubezpieczeniem zdrowotnym czy społecznym, to już umowa zlecenia zawierana przez zleceniobiorcę poza jego działalnością gospodarczą, którą być może prowadzi, co do zasady jest takim tytułem. Wyjątek dotyczy tylko osób uczących się, do czasu ukończenia przez nie 26 roku życia.
W tym kontekście najważniejsze jest to, że istota umowy o dzieło polega na realizacji oznaczonego, a nie jakiegokolwiek dzieła. Jak czytamy w uzasadnieniu wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z 25 września 2020 r., sygn. akt II GSK 3992/17, każde działanie ludzkie prowadzi do jakiegoś rezultatu i wiąże się ze zmianą otaczającej rzeczywistości, powstaniem, unicestwieniem lub przerobieniem czegoś, nie oznacza to jednak, że zawsze rezultat działania człowieka odpowiada cechom dzieła w rozumieniu przepisów o umowie o dzieło. Aby zatem możliwa była kwalifikacja stosunku zobowiązaniowego jako umowy o dzieło, rezultat działań ludzkich musi spełniać kryteria, jakie ustawodawca stawia umowom o dzieło.
Przepisy kodeksu cywilnego nie zawierają definicji dzieła. Na gruncie orzecznictwa i doktryny prawniczej, przez dzieło rozumie się zarówno przedmiot materialny, jak i dobro niematerialne. W efekcie takiej umowy musi powstać konkretne, zindywidualizowane dzieło. Ważne jest więc to, aby strony jednoznacznie określiły, co powinno zostać wykonane.
Wynagrodzenie
Do umowy o dzieło nie mają zastosowania przepisy dotyczące płacy minimalnej, o której mowa w ustawie z 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę. Kwestii wynagrodzenia, jakie jest należne za wykonanie dzieła, dotyczą art. 627-632 k.c. Jak w nich czytamy, przez umowę o dzieło przyjmujący zamówienie zobowiązuje się do wykonania oznaczonego dzieła, a zamawiający do zapłaty wynagrodzenia. Ponadto wysokość wynagrodzenia za wykonanie dzieła można określić przez wskazanie podstaw do jego ustalenia. Jeżeli strony nie określiły wysokości wynagrodzenia ani nie wskazały podstaw do jego ustalenia, poczytuje się w razie wątpliwości, że strony miały na myśli zwykłe wynagrodzenie za dzieło tego rodzaju. Jeżeli także w ten sposób nie da się ustalić wysokości wynagrodzenia, należy się wynagrodzenie odpowiadające uzasadnionemu nakładowi pracy oraz innym nakładom przyjmującego zamówienie.
Jeżeli zaś w toku wykonywania dzieła zajdzie konieczność przeprowadzenia prac, które nie były przewidziane w zestawieniu prac planowanych będących podstawą obliczenia wynagrodzenia kosztorysowego, a zestawienie sporządził zamawiający, przyjmujący zamówienie może żądać odpowiedniego podwyższenia umówionego wynagrodzenia. Jeżeli zestawienie planowanych prac sporządził przyjmujący zamówienie, może on żądać podwyższenia wynagrodzenia tylko wtedy, gdy mimo zachowania należytej staranności nie mógł przewidzieć konieczności prac dodatkowych.
Zgłoszenie umowy o dzieło do ZUS
Samoistnie wykonywana umowa o dzieło nie stanowi tytułu do objęcia wykonawcy ubezpieczeniem zdrowotnym ani społecznym – ani obowiązkowym ani dobrowolnym. Wyjątkiem jest sytuacja, o której mowa w art. 8 ust. 2a ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, zgodnie z którym za pracownika, w rozumieniu ustawy, uważa się także osobę wykonującą pracę na podstawie umowy agencyjnej, umowy zlecenia lub innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, albo umowy o dzieło, jeżeli umowę taką zawarła z pracodawcą, z którym pozostaje w stosunku pracy, lub jeżeli w ramach takiej umowy wykonuje pracę na rzecz pracodawcy, z którym pozostaje w stosunku pracy.
Na uwadze należy jednak mieć to, że zgodnie z art. 36 ust. 17 tej ustawy, płatnik składek lub osoba fizyczna zlecająca dzieło informuje Zakład o zawarciu każdej umowy o dzieło, jeżeli umowa taka zawarta zostanie z osobą, z którą nie pozostaje w stosunku pracy lub jeżeli w ramach takiej umowy nie wykonuje pracy na rzecz pracodawcy, z którym pozostaje w stosunku pracy, w terminie 7 dni od dnia zawarcia tej umowy. Zgłoszenia tego dokonuje się na formularzu RUD.
Podstawa prawna:
|
|
Przedsiębiorcy wkrótce będą musieli rozliczyć składkę zdrowotną
|
|
Przedsiębiorcy w trakcie 2022 r. płacili składkę zdrowotną, której wysokość była uzależniona od tego, jaką mieli wybraną formę opodatkowania. Wynosiły one:
- 4,9 proc. dochodu – przy podatku liniowym,
- 9 proc. dochodu – przy skali podatkowej,
- przy ryczałcie – stawka była uzależniona od poziomu przychodów.
W przypadku skali podatkowej i podatku liniowego przedsiębiorca nie mógł w żadnym miesiącu zapłacić mniej niż 9 proc. minimalnego wynagrodzenia (w roku 2022 była to kwota 270,90 zł). Z kolei w przypadku ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych, przedsiębiorcy płacili minimalnie 9 proc. z kwoty 60 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw (w roku 2022 była to kwota 335,94 zł).
Mam nadpłatę w składce zdrowotnej, co mogę zrobić?
Roczne rozliczenie składki zdrowotnej następuje w deklaracji za kwiecień roku kolejnego. Rozliczenia składek za 2022 r. trzeba zatem dokonać w deklaracji za kwiecień 2023 roku. Po złożeniu rozliczenia rocznego zostanie przygotowany wniosek przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych na profilu informacyjnym utworzonym w systemie teleinformatycznym udostępnionym przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Przygotowany wniosek musi zostać podpisany kwalifikowanym podpisem elektronicznym, podpisem zaufanym albo podpisem osobistym i wysłany do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych do końca maja 2023 roku. W dalszej kolejności do końca lipca 2023 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych dokona zwrotu na wskazany we wniosku rachunek bankowy. ZUS dokonuje zwrotu nadpłaty pod warunkiem braku zaległości na koncie płatnika składek z tytułu składek pobieranych przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych lub zaległości z tytułu nienależnie pobranych świadczeń z ubezpieczeń społecznych, do zwrotu których został zobowiązany płatnik składek, oraz złożenia wniosku najpóźniej w terminie do końca maja 2023 roku.
Nie złożę wniosku w terminie, co wtedy?
W sytuacji kiedy przedsiębiorca nie złoży wniosku w terminie przy jednoczesnym braku zaległości z tytułu składek lub nienależnie pobranych świadczeń z ubezpieczeń społecznych, kwota zwrotu podlega rozliczeniu na koncie płatnika składek do końca 2023 r. Z przepisów nie wynika jednak wprost co w sytuacji, kiedy przedsiębiorca ma tak dużą nadpłatę, że nie zdąży jej skonsumować do końca roku.
Ważne terminy
- Złożenie deklaracji rozliczeniowej za kwiecień 2023 wraz z rocznym rozliczeniem składki za rok 2022 - do 20 maja 2023;
- Podpisanie przygotowanego wniosku o zwrot nadpłaty - do końca maja 2023 roku,
- Zwrot nadpłaconej składki powinien nastąpić do końca lipca 2023.
Podstawa prawna:
|
|
|